คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ทดสอบและพัฒนาเทคโนโลยีระบบการปลูกพืชหลังนาในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง

คำหลัก : ระบบปลูกพืช ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง เขตอาศัยน้ำฝน เกษตรยั่งยืน

ผู้วิจัย : บงการ พันธุ์เพ็ง

ผู้ร่วมวิจัย : สุดธิดา บูชารัมย์,นิพนธ์ ภาชนะวรรณ,จีรัชญาพร รณเรืองฤทธิ์

หน่วยงาน :

ปี: 2561

ประเภทผลงาน: รายงานความก้าวหน้า

จำนวนผู้อ่าน: 134 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          ทดสอบและพัฒนาเทคโนโลยีระบบการปลูกพืชหลังนาในพื้นที่อาศัยน้ำฝนภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง ดำเนินการระหว่างปี 2559 - 2561 ในพื้นที่อาศัยน้ำฝน จังหวัดสุรินทร์ พบว่าระบบข้าว – ถั่วลิสง และระบบข้าว – ข้าวโพด เป็นระบบการปลูกพืชที่เหมาะสมในพื้นที่ดังกล่าว ปี 2561 พบว่าถั่วลิสงฝักสด ให้ผลผลิตเฉลี่ย 287 กก./ไร่ รายได้เฉลี่ย 7,180 บาท/ไร่ กำไรสุทธิ 3,840 บาท/ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 3,340 บาท/ไร่ ในขณะที่ข้าวโพดฝักสด ให้ผลผลิตเฉลี่ย 5,743 ฝัก/ไร่ รายได้เฉลี่ย 11,509 บาท/ไร่ กำไรสุทธิ 6,774 บาท/ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 4,735 บาท/ไร่ มีรายได้สุทธิ 6,774 บาท/ไร่ การดำเนินงาน จ.อุบลราชธานี ดำเนินงาน 3 ปี พบว่าระบบข้าว – ถั่วลิสง เป็นระบบที่เกษตรกรให้การยอมรับ ในปี 2561 พบว่าถั่วลิสงให้ผลผลิต 405 กก./ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 2,775บาท/ไร่ รายได้เฉลี่ย 12,150 บาท/ไร่ ขณะที่ข้าวโพดให้ผลผลิต 947 กก./ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 2,562บาท/ไร่ สร้างรายได้เฉลี่ย 18,940 บาท /ไร่
          ทดสอบและพัฒนาเทคโนโลยีระบบการปลูกพืชหลังนาในพื้นที่เขตชลประทานสูบน้ำด้วยไฟฟ้าภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง ดำเนินการระหว่างปี 2559 - 2561 ในพื้นที่ จ.มหาสารคาม พบว่าระบบข้าวนาปี – ฟักทอง ให้ผลตอบแทนทั้งระบบสูงสุด รองลงมา ได้แก่ ระบบข้าวนาปี – ถั่วลิสง และระบบข้าวนาปี – ข้าวนาปรัง ให้ผลตอบแทนทั้งระบบเฉลี่ย เท่ากับ 12,325 9,779 และ6,072 บาท/ไร่ ตามลำดับ ระบบข้าวนาปี – ฟักทอง เป็นระบบการปลูกพืชที่เกษตรกรพึงพอใจมากที่สุด การทดสอบพื้นที่ จ.สุรินทร์ พบว่าระบบข้าว – ข้าวโพด เป็นระบบที่เกษตรกรเลือกเนื่องจากเป็นระบบที่เข้ากับลักษณะทางเศรษฐกิจและสังคมในสภาพพื้นที่ดังกล่าวมากที่สุด โดยในปี 2559 ข้าวโพดหลังนาให้ผลผลิตเฉลี่ย 9,863 ฝัก/ไร่ มีรายได้สุทธิ 22,686 บาท/ไร่ ปี 2560 ข้าวโพดหลังนาให้ผลผลิตเฉลี่ย 6,251 ฝักสด./ไร่ มีรายได้สุทธิ 9,966 บาท /ไร่ ปี 2561 ข้าวโพดหลังนาให้ผลผลิตเฉลี่ย 6,336 ฝัก/ไร่ มีรายได้สุทธิ 8,136 บาท/ไร่ การทดสอบในพื้นที่ จ.บุรีรัมย์ พบว่าระบบข้าว – ถั่วลิสง เป็นระบบที่เกษตรกรเลือก โดยปี 2559 60 และ 61 พบว่า ถั่วลิสงหลังนาให้ผลผลิตเฉลี่ย 462 812 และ 721 กิโลกรัม /ไร่ ต้นทุนเฉลี่ยเท่ากับ 6,194 7,204 และ 6,725 บาท/ไร่ รายได้เฉลี่ยเท่ากับ 13,863 24,373 และ 25,217 บาท/ไร่ กำไรสุทธิเฉลี่ยเท่ากับ 7,669 17,169 และ 18,492 บาท/ไร่ การทดสอบในพื้นที่ จ.อุบลราชธานี เฉลี่ย 3 ปี พบว่า (ปี 2559 – 2561) ข้าวโพดหลังนาให้ผลผลิต 1,073 กก./ไร่ โดยมีต้นทุนเฉลี่ย 2,508 บาท/ไร่ สร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรเฉลี่ย 21,460 บาท/ไร่ คิดเป็นกำไรเฉลี่ยเท่ากับ 18,952 บาท/ไร่ ขณะที่ถั่วลิสงหลังนาให้ผลผลิต 408 กก./ไร่ โดยมีต้นทุนเฉลี่ย 2,766 บาท/ไร่ สร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรเฉลี่ย 11,560 บาท/ไร่ คิดเป็นกำไรเฉลี่ยเท่ากับ 8,794 บาท/ไร่ มากกว่าการปลูกข้าวเพียงอย่างเดียว ระบบข้าว – ข้าวโพด เป็นระบบที่เกษตรกรให้การยอมรับร้อยละ 50 เท่ากับระบบข้าว – ถั่วลิสง ทั้งนี้เพราะในเขตชลประทานสูบน้ำด้วยไฟฟ้า มีปัจจัยในเรื่องของน้ำอย่างเพียงพอ หากเกษตรกรปลูกข้าวโพดหลังนาและปฏิบัติดูแลดีเท่าที่ควรจะสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรมากกว่าการปลูกถั่วลิสงหลังนา แต่การปลูกถั่วลิสงหลังนาจะทนทานต่อความแห้งแล้งได้ดีกว่าหากขาดน้ำ
          ผลจากการดำเนินงานตามโครงการฯ ทำให้ได้ระบบการปลูกพืชที่เหมาะสมในพื้นที่ใช้น้ำฝน และในพื้นที่เขตชลประทานสูบน้ำด้วยไฟฟ้า เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 15 รวมทั้งได้เกษตรกรต้นแบบและเครือข่ายเกษตรกรในพื้นที่ดำเนินงานคือ จ.มหาสารคาม จ.สุรินทร์ จ.บุรีรัมย์ และจ.อุบลราชธานี

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 51 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 28-05-2567

แจ้งไฟล์หาย