คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

วิจัยและพัฒนาชา

คำหลัก : ชาจีน ชาอัสสัม คาเทชิน แมลงศัตรูพืช การแปรรูป

ผู้วิจัย : สุเมธ พากเพียร

ผู้ร่วมวิจัย : อนันต์ ปัญญาเพิ่ม, นาราญ์ โชติอิ่มอุดิม, ฉัตต์นภา ข่มอาวุธ, ศิริลักษณ์ อินทะวงศ์, พรเทพ ท้วมสมบุญ, ธัญพร งามงอน, วนิดา โนบรรเทา, ศุภลักษณ์ อริยภูชัย, ชญานุช ตรีพันธ์, สุมาลี ศรีแก้ว, ว่าที่ รต. อรรถพล รุกขพันธ์, ปิยะนุช มุสิกพงศ์, วัฒนนิกรณ์ เทพโพธา, อุราพร หนูนารถ, อิทธิพล บรรณาการ และสมพล นิลเวศน์

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรเชียงใหม่ ศูนย์วิจัยพืชสวนเลย ศูนย์วิจัยเกษตรที่สูงเพชรบูรณ์ กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตรการเกษตร ศูนย์วิจัยพืชสวนตรัง ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรที่สูงเชียงราย สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช และข้าราชการบ านาญ กรมวิชาการเกษตร

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 89 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          โครงการวิจัยและพัฒนาชา ดำเนินการในปีงบประมาณ 2559 - 2564 มีวัตถุประสงค์เพื่อวิจัยและพัฒนาพันธุ์ชากลุ่มพันธุ์ชาอัสสัม และชาเขียวสายพันธุ์ต่างประเทศจากต้นเพาะเมล็ดที่ให้ผลผลิตสูงและคุณภาพดีมีสารแอนตี้ออกซิแดนซ์สูงที่ระดับความสูงต่างๆ กัน และพันธุ์ชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ ศึกษาอัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต และผลผลิตของชาจีน, ศึกษาชนิด และการเข้าทำลายของแมลงศัตรูชา, ศึกษาวิธีการแปรรูปชาขาว ชาเขียวคั่ว (หลงจิ่ง) และชากึ่งหมักชนิดหมักแก่ (เทียะกวนอิม) รวมทั้งศึกษาวิธีการพรางแสงที่มีผลต่อการแปรรูปชามัทฉะ และวิธีการตัดแต่งทรงพุ่มชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ประกอบด้วย กิจกรรม 14 การทดลอง ดังนี้ กิจกรรมที่ 1 วิจัยและพัฒนาพันธุ์ชา มี การทดลอง คือ 1.1 วิจัยและพัฒนาพันธุ์ชากลุ่มพันธุ์ชาอัสสัมที่ให้ผลผลิตสูง และคุณภาพดีที่ระดับความสูงต่างๆ กัน พบว่า ชาอัสสัมอำเภอฝาง มีแนวโน้มในเรื่องอัตราการเจริญเติบโตการให้ผลผลิตและคุณภาพ ปริมาณคาเฟอีน และสารสำคัญในกลุ่มคาเทชินดีที่สุด 1.2 การเปรียบเทียบและทดสอบพันธุ์ชาพันธุ์พื้นเมืองที่มีสารแอนตี้ออกซิแดนซ์สูง (สารกลุ่มคาเทชิน) พบว่า ชาพื้นเมืองสายต้นประเทศจีน มีแนวโน้มในเรื่องอัตราการเจริญเติบโตดีที่สุด ส่วนในเรื่องผลผลิตและคุณภาพ พบว่า ชาพื้นเมืองสายต้นแม่ฟ้าหลวง มีแนวโน้มให้ผลผลิตและคุณภาพ ปริมาณคาเฟอีน และสารสำคัญในกลุ่มคาเทชินดีที่สุด 1.3 การเปรียบเทียบพันธุ์ชาเขียวสายพันธุ์ต่างประเทศจากต้นเพาะเมล็ดที่ระดับความสูงต่างๆ กัน พบว่า ชาเขียวจากต้นคัดเลือก ต้นที่ 77 มีแนวโน้มในเรื่องอัตราการเจริญเติบโต ผลผลิตและคุณภาพ รวมทั้งปริมาณคาเฟอีน และสารสำคัญในกลุ่มคาเทชินดีและ 1. การศึกษาปริมาณสารคาเทชินในสายพันธุ์ชาที่ปลูกในระดับความสูงแตกต่างกัน พบว่า ในฤดูหนาว สายพันธุ์ฝาง 3 มีปริมาณสาร EGCG มากที่สุด ในฤดูฝน สายพันธุ์ไต้หวัน 1 มีปริมาณสาร  EGCG มากที่สุด และจากการวิเคราะห์สารคาเทชิน 8 ชนิด ในปี 2540 พบว่า ชาสายพันธุ์อู่หลง #12 ที่เก็บในฤดูร้อนมีปริมาณสาร EGCG สูงที่สุด ส่วนชาสายพันธุ์ Kanayamidori ที่เก็บในฤดูฝนมีปริมาณสาร EGCG สูงที่สุด สำหรับค่าวิเคราะห์ปริมาณสารคาเทชินชนิด EGCG และในชาสายพันธุ์ฝาง พบว่า ยอดชาที่เก็บในเดือนกันยายน มีปริมาณสาร EGCG สูงที่สุด กิจกรรมที่ 2 เทคโนโลยีการเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิต มี 5 การทดลอง คือ 2.2.1 ศึกษาการขยายพันธุ์ชาจีนด้วยการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ พบว่า การเพาะเนื้อเยื่อบริเวณยอดชาจีนในอาหารเพาะเลี้ยงทุกกรรมวิธี มีการเจริญเติบโตค่อนข้างช้า โดยสูตรอาหาร MS เพิ่ม BA 0.1 มิลลิกรัมต่อลิตร และ IBA 0.5 มิลลิกรัมต่อลิตร ให้จำนวนข้อ และความสูงมากที่สุด แต่เนื่องจากเนื้อเยื่อชาจีนที่ได้จากการเพาะเลี้ยงในสูตรอาหารต่างๆ ไม่เกิดราก จึงทำให้ไม่สามารถนำมาปลูกเพื่อทดสอบในสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติได้ 2.3 ศึกษาอัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของชาจีนในช่วงอายุ 1 - 4 ปี พบว่า กรรมวิธีลดลง 25% N (PK เท่าเดิม) มีแนวโน้มในเรื่องการเจริญเติบโต และมีปริมาณธาตุอาหารในยอดชาที่ดี 2.4 ศึกษาอัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่เหมาะสมต่อผลผลิตและคุณภาพของชาจีนในช่วงอายุ 4 ปีขึ้นไป พบว่า กรรมวิธีเพิ่มขึ้น 75% N (PK เท่าเดิม) มีแนวโน้มให้ผลผลิตคุณภาพ และที่ปริมาณธาตุอาหารในยอดชาที่ดี 2.5 ศึกษาชนิด ลักษณะการเข้าทำลาย และการแพร่ระบาดของแมลงศัตรู พบว่า สำรวจพบแมลงศัตรูทั้งหมด 8 ชนิด คือ เพลี้ยอ่อนถั่วเหลือง Aphis glycines Glover เข้าทำลายดูดกินน้ำเลี้ยงบนยอด และใบอ่อน เพลี้ยจักจั่นเขียวชา Jacobiasca formosana (Paoli) ดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณใบอ่อน หนอนม้วนใบ Homona coffearia (Nietner) เข้าทำความเสียหายต่อยอดและใบ พบสูงสุดใบช่วงที่ชาให้ผลผลิต เพลี้ยไฟพริก Scirtothrips dorsalis Hood ดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณยอด และใบอ่อน โดยพบสูงสุดในช่วงฤดูแล้ง ฝนทิ้งช่วง ไรแดง Oligonychus coffeae (Nietner) ดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณใบ โดยพบสูงสุดในช่วงฤดูแล้ง แมลงวันหนอนชอนใบ Liriomyza sp. เข้าทำความเสียหายต่อใบและยอด โดยพบสูงสุดใบช่วงที่ชาให้ผลผลิต และมวนหลังเต่าชา Poecilocoris latus Dallas ดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณใบ โดยพบสูงสุดใบช่วงที่ชาให้ผลผลิต และยังพบร่องรอยการเข้าทำลายของมวนยุงชา Helopeltis spp. ดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณยอด และใบอ่อน โดยพบสูงสุดในช่วงแตกยอด และพบได้ทั้งปี และ 2.6 การทดสอบประสิทธิภาพสารฆ่าแมลงในการป้องกันกำจัดเพลี้ยไฟในชา จากการประเมินการเข้าทำลายของเพลี้ยไฟในชาพบว่า ปริมาณเพลี้ยไฟเฉลี่ยเท่ากับ 0.10 - 0. 5 ตัว/ยอด ซึ่งไม่เพียงพอต่อการดำเนินการทดลอง จึงไม่สามารถดำเนินการทดลองตามกรรมวิธีดังกล่าวได้ ดังนั้น จึงขอสิ้นสุดการทดลองในปีงบประมาณ 2542 นี้กิจกรรมที่ 3 วิจัยการแปรรูปและสร้างมาตรฐาน มี 4 การทดลอง คือ 3.1 การศึกษาวิธีการแปรรูปชาขาวพบว่า ในชาจีนเบอร์ 12 การผึ่งจนแห้งให้เหลือความชื้นไม่เกิน 13% มีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และกลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด ส่วนในชาอัสสัมพบว่า การผึ่งจนแห้งให้เหลือความชื้นไม่เกิน 13% มีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และกลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด 3.2 การศึกษาวิธีการแปรรูปชาเขียวคั่ว (หลงจิ่ง) พบว่า ในชาจีน เบอร์ 12 การคั่วทันที และผึ่ง 1 ชั่วโมง มีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และกลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด ส่วนในชาอัสสัมพบว่า การคั่วทันทีมีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และกลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด 3.3 การศึกษาวิธีการแปรรูปชากึ่งหมักชนิดหมักแก่ (เทียะกวนอิม) พบว่า ในชาจีน เบอร์ 12 การผึ่ง 5 ชั่วโมง มีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และกลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด ส่วนในชาอัสสัม พบว่า ผึ่ง ชั่วโมง มีการยอมรับจากการทดสอบคุณภาพการชิมของกลุ่มผู้นิยมดื่มชา และ กลุ่มร้านค้า/บริษัท ดีที่สุด และ 3. การศึกษาอิทธิพลของการพรางแสงที่มีผลต่อการแปรรูปชามัทฉะ พบว่า การไม่พรางแสงในทุกฤดูทำให้ผงชามัทฉะมีสีเขียวอมเหลืองมากกว่าทุกกรรมวิธี และผงชาที่พรางแสงทุกกรรมวิธี จัดอยู่ในกลุ่มสีเขียว ซึ่งการพรางแสงด้วยตาข่ายพรางแสง 80 เปอร์เซ็นต์ สีดำสองชั้น และผ้าคลุมดิน Polyester spun bond สีดำ 70 แกรม ให้ผงชามัทฉะสีเขียวเข้ม ซึ่งมีคุณภาพการชิมที่ดี ในส่วนปริมาณสารสำคัญและสารอาหารในชามัทฉะที่พรางแสงด้วยตาข่ายพรางแสงสองชั้น พบคาเฟอีนสูงสุด ในส่วนของกลุ่มสารคาเทชิน พบว่า พรางแสงด้วยตาข่ายพรางแสง 2 ชั้น มีสาร EGCG และ ECG สูงสุด กิจกรรมที่ การพัฒนาพันธุ์และเทคโนโลยีการผลิตชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ มี 3 การทดลอง คือ .1 การคัดเลือกสายต้นชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ พบว่า ได้สายต้นชาอัสสัมที่ผ่านการคัดเลือกจำนวน 10 สายต้น คือ 0686, 0689, 0701, 0706, 0711, 0712, 0715, 0719, 0720 และ 0810 เพื่อใช้ในการเปรียบเทียบพันธุ์ต่อไป .2 การตัดแต่งทรงพุ่มชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ พบว่า การตัดแต่งแบบโค้งครง่งวงกลมมีแนวโน้มที่ให้ผลผลิตดีที่สุด ทั้งขนาดทรงพุ่ม, จำนวนยอดต่อต้น, ผลผลิตต่อต้น และ เส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น .3 การเปรียบเทียบพันธุ์ชาอัสสัมในพื้นที่ภาคใต้ พบว่า สายต้น 706 มีแนวโน้มที่มีการเจริญเติบโตดีที่สุด ทั้งในเรื่องความสูง, ขนาดทรงพุ่ม, จำนวนกิ่งต่อต้น, จำนวนใบต่อต้น และเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้น และดีกว่ากรรมวิธีเปรียบเทียบ

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 29 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 23-12-2567

แจ้งไฟล์หาย