คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ปรับปรุงเบญจมาศพันธุ์เดซี่โดยการฉายรังสีและการใช้สารเคมีเพิ่มชุดโครโมโซมเพื่อเป็นเบญจมาศตัดดอกพันธุ์ใหม่

คำหลัก : เบญจมาศ ปรับปรุงพันธุ์ ฉายรังสีแกมมา เพิ่มโครโมโซม พันธุ์ปลูกได้ตลอดปี

ผู้วิจัย : พฤกษ์ คงสวัสดิ์

ผู้ร่วมวิจัย : บงการ พันธุ์เพ็ง, ยุพาพร ภาพันธ์, กมลทิพย์ สังข์แก้ว, นิตยา คงสวัสดิ์ และธวัชชัย นิ่มกิ่งรัตน์

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยพืชสวนศรีสะเกษ สำนักวิจัยและพัฒนากการเกษตรเขตที่ 4 และศูนย์วิจัยพืชสวนเลย

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 63 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          เบญจมาศเป็นไม้ดอกวันสั้นที่สำคัญของไทย สามารถปลูกได้ดีในทุกภาคมีผลตอบแทนสูงมาก 50,000 บาทต่อไร่ต่อรุ่น ปัจจุบันยังผลิตไม่เพียงพอ ประเทศไทยนำเข้าเบญจมาศเพิ่มขึ้นทุกปี ในปี 2560 มีมูลค่าสูงสุด 329.8 ล้านบาท โดยนำเข้าจากประเทศมาเลเซียร้อยละ 90 รองลงมา คือ ลาวและเวียดนาม ตามลำดับ (ดวงกมลวรรณ, 2563) ปัญหาสำคัญของการผลิตเบญจมาศในประเทศไทย คือ ได้ดีเพียงในช่วงฤดูหนาวจากเอกสารแผนการผลิตยอดพันธุ์เบญจมาศ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึก ปี 2561/2562 พบว่า โครงการหลวงผลิตเบญจมาศ 2.5 ล้านต้น/ปี เป็นการผลิตช่วงนอกฤดู (ช่วงฤดูร้อน) 1.4 ล้านต้น ซึ่งเป็นพันธุ์ดอกสีขาวร้อยละ 30 แต่ยังใช้พันธุ์ทีต้องคลุมผ้าดำเพื่อกระตุ้นตาดอกซึ่งจะทำให้คุณภาพดอกลดลง ยังขาดพันธุ์ที่ปลูกได้ตลอดปีโดยไม่ต้องคลุมผ้าดำในช่วงวันยาว พันธุ์การค้าที่ปลูกได้ตลอดปีมีปัญหาด้านลิขสิทธิ์พันธุ์ทำให้เกษตรกรทั่วไปไม่สามารถเข้าถึงพันธุเหล่านั้น ในปี 2563 ศูนย์วิจัยพืชสวนศรีสะเกษได้ปรับปรุงพันธุ์เหลืองขมิ้นซึ่งเป็นพันธุ์ดอกสีเหลืองที่สามารถปลูกได้ตลอดปีจนได้พันธุ์ดีเด่น 3 พันธุ์แล้ว ยังขาดพันธุ์ดอกสีขาว
          โครงการนี้จึ้งนำเบญจมาศประดับแปลงพันธุ์เดซี่ที่สามารถให้ดอกตลอดปีแต่ดอกขนาดเล็กและกลีบดอกชั้นเดียวทำให้อายุใช้งานสั้น นำมาปรับปรุงพันธุ์โดยใช้การฉายรังสีและการใช้สารเคมีเพิ่มชุดโครโมโซมเพื่อเพิ่มจำนวนกลีบและชั้นกลีบให้มากขึ้น ขนาดดอกใหญ่ขึ้นร่วมกับการคัดเลือกแบบมีส่วนร่วมของเกษตร เพื่อให้ได้เบญจมาศตัดดอกพันธุ์ใหม่ที่เป็นที่ต้องการของตลาด
          ผลการทดลอง สามารถคัดเลือกและเปรียบเทียบพันธุ์จนได้ต้นดีเด่น 10 พันธุ์ โดยเรียงคะแนนระดับความพึ่งพอใจของเกษตรกร ดังนี้ลำดับที่ 1. R20-16222214, ลำดับที่ 2.R20-13311121, ลำดับ ที่ 3 R20-19111212, ลำดับ ที่ 4 R15-10312111, ลำดับ ที่ 5 R15-16412111, ลำดับที่ 6 R15-10221212, ลำดับที่ 7 R20-6321223, ลำดับที่ 8R15-4321123, ลำดับที่ 9 R15-3221111 และ ลำดับที่ 10 R15-8211222 และยังได้แนวทางลดขั้นตอนการปรับปรุงพันธุ์เบญจมาศจากเดิม 10 ปี เหลือ 4 ปี
          ข้อเสนอแนะ การทดลองคัดเลือกพันธุ์เบญจมาศชุดที่ 1 2563 ได้นำกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมาใช้ในการคัดเลือก พบว่า สามารถลดขั้นตอนชักนำให้กลายพันธุ์ การคัดเลือกพันธุ์ และเปรียบเทียบพันธุ์เบญจมาศให้เหลือเพียง 2 ปี พันธุ์เบญจมาศที่ได้สามารถไปขยายผลสู่เกษตรกรได้ทันที แตกต่างจากกระบวนการปรับปรุงพันธุ์พืชสวนเดิมที่ต้องผ่านขั้นตอนชักนำให้กลายพันธุ์ 2 ปี ขั้นตอนคัดเลือกและเปรียบเทียบนานมากกว่า 4 ปี และยังต้องผ่านขั้นตอนการทดสอบพันธุ์อีก 2 - 3 ปี

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 25 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 27-12-2567

แจ้งไฟล์หาย