คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การใช้วัตถุอันตรายทางการเกษตรที่ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้และผู้บริโภค

คำหลัก : วัตถุอันตรายทางการเกษตร วัตถุมีพิษการเกษตร สารป้องกันกำจัดศัตรูพืช สารพิษตกค้าง ค่าปริมาณสูงสุดของสารพิษตกค้างที่ยอมให้มีในพืชอาหาร

ผู้วิจัย : จิราพรรณ ทองหยอด

ผู้ร่วมวิจัย : ผกาสินี คล้ายมาลา, จินตนา ภู่มงกุฎชัย, บุญทวีศักดิ์ บุญทวี, วะนิดา สุขประเสริฐ, อำนาจ กะฐินเทศ, ปภัสรา คุณเลิศ, นงพงา โอลเสน, ปริยานุช สายสุพรรณ, อิทธิพล บ้งพรม, มณฑาทิพย์ อรุณวรากรณ์, เพชรรัตน์ ศิริวิ, ยงยุทธ ไผ่แก้ว, ผกาสินี คล้ายมาลา, วีระสิงห์ แสงวรรณ, สุพัตรี หนูสังข์, ศศิณิฎา คงแช่มดี, ประพันธ์ เคนท้าว, วัชระพงศ์ วงศ์สุวรรณ, ประกิจ จันทร์ติ๊บ, จันทิมา ผลกอง, พินิตนันต์ สรวยเอี่ยม, ภัทรฤทัย คมน์ณัฐ, ดวงรัตน์ วิลาสินี, พนิดา มงคลวุฒิกุล, พิเชษฐ์ ทองละเอียด, ฉลองรัตน์ หมื่นขวา, ส.อ. อิสริยะ สืบพันธุ์ดี, ทัศนี อัฎฐพรพงษ์, อนุชา ผลไสว, สุกัญญา คำคง, เนาวรัตน์ ตั้งมั่นคงวรกูล, วัชราพร ศรีสว่างวงศ์, จารุพงศ์ ประสพสุข, สุภาพร บ้งพรม, นาตยา จันทร์ส่อง, กัญญารัตน์ เต็มปิยพล, จิราภา เมืองคล้าย, สาธิดา โพธิ์น้อย, สุพิศสา ทองเขียว, สุวลักษมิ์ ไชยทอง, นันทกานต์ ขุนโหร และมนต์ชัย อินทร์ท่าอิฐ

หน่วยงาน : กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 1 สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 3 สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 4 และสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 40 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          สุ่มเก็บตัวอย่างในพืชผักผลไม้ได้แก่ พืชที่ปลูกในน้ำ พืชหัวใต้ดิน พืชสมุนไพร พืชตระกูลกะหล่ำ พืชตระกูลส้ม ลิ้นจี่ ลำไย ชมพู่และฝรั่ง ในช่วงเดือนตุลาคม 2559 ถึงกันยายน 2564 จากแหล่งที่มีการปลูกเพื่อการค้า สวนเกษตรกร และแหล่งจำหน่ายต่างๆ รวมทั้งสิ้น 1,418 ตัวอย่าง แบ่งเป็นพืชผัก จำนวน 701 ตัวอย่าง ได้แก่ พืชที่ปลูกในน้ำ พืชหัวใต้ดิน พืชสมุนไพร และพืชตระกูลกะหล่ำ จำนวน 204 210 202 และ 85 ตัวอย่าง ผลไม้จำนวน 717 ตัวอย่าง ได้แก่ พืชตระกูลส้ม ลิ้นจี่และลำไย ชมพู่และฝรั่ง จำนวน 398 216 และ 103 ตัวอย่าง นำมาตรวจวิเคราะห์สารพิษตกค้างด้วยเทคนิคทางโครมาโตกราฟฟี โดยใช้ LC-MS/MS และ GC-MS/MS ผลปรากฏว่า ตรวจพบสารตกค้างในพืชที่ปลูกในน้ำ พืชหัวใต้ดิน พืชสมุนไพร และพืชตระกูลกะหล่ำ จำนวน 50 24 109 และ 9 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 2.9 11.4 53.9 และ 10.5 ของจำนวนตัวอย่างแต่ละชนิด ตามลำดับ พบในพืชตระกูลส้ม ลิ้นจี่และลำไย ชมพู่และฝรั่ง จำนวน 260 62 และ 53 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 65.3 28.7 และ 51.4 ของจำนวนตัวอย่างทั้งหมดแต่ละชนิด ปริมาณที่พบ อยู่ในช่วง ต่ำกว่า LOQ – 39.42 mg/kg สารพิษตกค้างในผักที่พบเกินค่ามาตรฐานสูงสุด คือ dimethomoph ในโหระพา พบ 39.42 mg/kg ซึ่งเกินค่า MRL ของยุโรปที่กำหนดไว้เพียง 10 mg/kg ในผลไม้พบสูงสุด คือ cypermethrin ในส้มเขียวหวาน พบ 7.23 mg/kg ซึ่งเกินค่ามาตรฐานที่ยุโรปและญี่ปุ่นกำหนดไว้ที่ 2.0 mg/kg
          สำหรับการประเมินความเสี่ยง carbaryl ในมะม่วง ผลการประเมินระยะเวลาสารพิษตกค้างในน้ำ 7 วัน ดิน 30 วัน และมะม่วง 5 วัน ผลการประเมินค่าครึ่งชีวิตในน้ำ 5 วัน ดิน 13 วัน และมะม่วง 5 วัน ผลประเมินความเสี่ยงต่อผู้ใช้คาร์บาริลพบว่าเป็นความเสี่ยงที่ยอมรับได้ เกษตรกรสามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัย และประเมินความเสี่ยงต่อผู้บริโภคสามารถบริโภคมะม่วงได้อย่างปลอดภัย และทำการศึกษาสารกำจัดวัชพืชอะมีทรีน (ametryn) ในไร่ข้าวโพด การประเมินความเสี่ยงจากการใช้สารกำจัดวัชพืชอะมีทรีน (ametryn) ในแปลงข้าวโพดที่ 68 วัน ตรวจไม่พบปริมาณสารพิษตกค้าง ดังนั้นการบริโภคข้าวโพดจะไม่มีความเสี่ยงต่อการรับสารพิษเข้าสู่ร่างกายค่าครึ่งชีวิต (half life; t1/2) ของ ametryn ในน้ำเท่ากับ 21 วัน และในดินเท่ากับ 15 วัน นำไปประเมินความเสี่ยงได้ค่า MOE อยู่ในเกณฑ์ยอมรับ ผลการประเมินแลมบ์ดา-ไซฮาโลทรินที่ปนเปื้อนบนร่างกายเกษตรกรผู้พ่น พบบริเวณที่มีการปนเปื้อนมากและมีความเสี่ยงที่สุดคือบริเวณแข้งนอก รองลงมาคือส่วนของต้นขาทั้งสองข้าง ประเมินความเสี่ยงต่อผู้พ่นสาร (MOE) เป็นความเสี่ยงที่ยอมรับได้ เกษตรกรสามารถปฏิบัติงานได้อย่างปลอดภัย และผลการประเมินความเสี่ยงต่อผู้บริโภคคะน้า (HQ) เท่ากับ 0.19 และ 0.26 ผู้บริโภคสามารถบริโภคคะน้าได้อย่างปลอดภัย
          นอกจากนี้ได้ดำเนินการสุ่มเก็บตัวอย่างผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายทางการเกษตรและคุณภาพผลิตภัณฑ์สารควบคุมการเจริญเติบโตของพืชที่วางจำหน่ายในร้านค้า ร้านเคมีเกษตรพื้นที่ภาคกลาง ภาคเหนือตอนบน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง รวมทั้งสิ้น 1,177 ตัวอย่าง พบผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายทางการเกษตรที่ได้มาตรฐาน 871 ตัวอย่าง และผิดมาตรฐาน 41 ตัวอย่าง ส่วนตัวอย่างผลิตภัณฑ์สารควบคุมการเจริญเติบโตของพืชที่ระบุปริมาณสารออกฤทธิ์ (%AI) ไว้บนฉลาก จำนวน 231 ตัวอย่าง และไม่ระบุปริมาณสารออกฤทธิ์ (%AI) จำนวน 46 ตัวอย่าง ทั้งนี้กรมวิชาการเกษตรซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการการกำกับดูแลคุณภาพผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายทางการเกษตรได้ให้ความสำคัญในการกับกำกับดูแลและควบคุมคุณภาพของผลิตภัณฑ์วัตถุอันตรายทางการเกษตรหลังการขึ้นทะเบียนที่วางจำหน่ายในท้องตลาด หน่วยงานของกรมวิชาเกษตรที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วนได้ดำเนินการอย่างเต็มที่ในการควบคุมคุณภาพของวัตถุอันตรายทางการเกษตรที่จำหน่ายในท้องตลาดเพื่อให้เกษตรกรได้ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 19 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 03-02-2568

แจ้งไฟล์หาย