คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ระบบการผลิตพืชในเขตที่ราบลุ่มน้ำชีและที่สูงฝั่งตะวันตกของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน

คำหลัก : มะม่วง พริก ถั่วลิสง ข้าวโพดฝักสด ข้าวโพดหวาน มันเทศ มันสำปะหลัง เกษตรดีที่เหมาะสม เทคโนโลยี แบบผสมผสาน การใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน การพัฒนาเทคโนโลยีแบบมีส่วนร่วม วิจัยเพื่อปรับใช้องค์ประกอบผลผลิต ผลผลิต ผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์ การวิจัยระบบการทำฟาร์ม ระบบการปลูกพืช เกษตรดีที่เหมาะสม ภูมิปัญญาชาวบ้าน การยอมรับเทคโนโลยีของเกษตรกร ประสิทธิภาพ การผลิตพืช การมีส่วนร่วมของเกษตรกร เกษตรยั่งยืน

ผู้วิจัย : พรทิพย์ แพงจันทร์

ผู้ร่วมวิจัย : ศักดิ์สิทธิ์ จรรยากรณ์,ศิริลักษณ์ พุทธวงค์,ศศิธร ประพรม,รัชนีวรรณ ชูเชิด,เปรมจิตต์ ถิ่นคำ,วราพร วงษ์ศิริวรรณ,วิภาดา ปลอดครบุรี,สุปราณี มั่นหมาย,บูรณี พั่ววงศ์แพทย์,ญาณิน สุปะมา,ชาญชัย มาสนา,อุบล หินเธาว์,ศฬิษา สังวิเศษ,รัตนาภรณ์ กุลชาติ,วัชราพร ศรีสว่างวงศ์,สิทธิพงศ์ศรีสว่างวงศ์

หน่วยงาน :

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 86 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          โครงการวิจัยและพัฒนาระบบการผลิตพืชในเขตที่ราบลุ่มน้ำชีและที่สูงฝั่งตะวันตกของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ดำเนินการในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น ชัยภูมิ และจังหวัดหนองบัวลำภู ระหว่างปี 2559 - 2563 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาการผลิตพืชซึ่งมีปัญหาเรื่องผลผลิต คุณภาพผลผลิตต่ำ และปัญหาศัตรูพืช รวมทั้งการเพิ่มทางเลือกระบบการปลูกพืชหลังเก็บเกี่ยวข้าว มีเกษตรกรร่วมโครงการ 70 ราย ผลการทดสอบการผลิตพริกขี้หนูผลใหญ่ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นและชัยภูมิเฉลี่ยทั้งสองจังหวัด พบว่า วิธีทดสอบที่มีการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน เปรียบเทียบกับวิธีเกษตรกร (เคมี) วิธีเกษตรกรได้ผลผลิตเฉลี่ย 1,131 กิโลกรัม/ไร่ ผลตอบแทน 25,194 บาทต่อไร่ ในขณะที่วิธีทดสอบ ได้ผลผลิตเฉลี่ย 1,246 กิโลกรัมต่อไร่ รายได้ 39,594 บาทต่อไร่ ต้นทุน 9,804 บาทต่อไร่ ผลตอบแทน 29,457 บาทต่อไร่ ผลการทดสอบการพัฒนาการผลิตมะม่วงในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นและชัยภูมิเฉลี่ยทั้ง 2 จังหวัด เปรียบเทียบการใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินและการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน (วิธีทดสอบ) เปรียบเทียบกับวิธีเกษตรกร (เคมี) พบว่า วิธีเกษตรกร ผลผลิตเฉลี่ย 1,401 กิโลกรัมต่อไร่ ได้รับผลตอบแทน 69,350 บาทต่อไร่ วิธีทดสอบได้ผลผลิตเฉลี่ย 1,773 กิโลกรัมต่อไร่ มีรายได้107,869 บาทต่อไร่ ต้นทุน 14,147 บาทต่อไร่ ได้รับผลตอบแทน 93,693 บาทต่อไร่ สำหรับการพัฒนาระบบการผลิตถั่วลิสงหลังการเก็บเกี่ยวข้าวในพื้นที่สูบน้ำด้วยไฟฟ้าจังหวัดขอนแก่นพบว่า วิธีเกษตรกรข้าวอย่างเดียวได้ผลตอบแทน 2,731 บาท/ไร่ ขณะที่ระบบข้าว-ถั่วลิสง เกษตรกรมีรายได้ทั้งระบบ 21,950 บาท/ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 6,569 บาท/ไร่ ผลตอบแทนทั้งระบบเฉลี่ย 15,381 บาท/ไร่ ทั้งนี้ผลผลิตถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น6 ที่ปลูกตามหลังข้าวให้ผลผลิตเฉลี่ย 690 กิโลกรัม/ไร่ สำหรับการทดสอบเพื่อหาทางเลือกระบบการปลูกพืชไร่อายุสั้นหลังการเก็บเกี่ยวข้าวพื้นที่จังหวัดขอนแก่นพบว่า วิธีเกษตรกรข้าวอย่างเดียวผลผลิตเฉลี่ย 452 กิโลกรัม/ไร่ ได้ผลตอบแทน 2,191 บาท/ไร่ ในขณะที่เกษตรกรเมื่อปลูกข้าวเสร็จมีการปลูกถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น6 ข้าวโพดหวานพันธุ์สงขลา84-1 และมันเทศอายุสั้น พบว่า พืชทางเลือก 3 ชนิด ให้ผลผลิตเฉลี่ย 604, 1,646 และ 1,481 กิโลกรัม/ไร่ ตามลำดับ และระบบข้าว-ถั่วลิสง ทำให้เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ย 19,790 บาท/ไร่ ต้นทุนการผลิต 7,726 บาท/ไร่ ได้รับผลตอบแทนเฉลี่ย 12,047 บาท/ไร่ ค่าผลตอบแทนส่วนเพิ่มต่อต้นทุนที่เพิ่มขึ้น (Marginal Rate of Return : MRR) ร้อยละ 195 และเมื่อเปรียบเทียบกับระบบข้าว-ข้าวโพดฝักสดพันธุ์สงขลา84-1 ทำให้เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ย 19,136 บาท/ไร่ ต้นทุนการผลิต 6,182 บาท/ไร่ ได้รับผลตอบแทน 12,937 บาท/ไร่ ค่า MRR ร้อยละ 305 สำหรับ ระบบข้าว-มันเทศ เป็นการปลูกมันเทศสายพันธุ์อายุสั้น พบว่าเกษตรกรมีรายได้เฉลี่ย 23,486 บาท/ไร่ ต้นทุนการผลิต 7,510 บาท/ไร่ ได้รับผลตอบแทน 15,842 บาท/ไร่ ค่า MRR ร้อยละ 282 ปัจจุบันมีการขยายผลระบบการปลูกพืชหลังการเก็บเกี่ยวข้าวไปมากกว่า 100 ไร่ การผลิตพริกแบบผสมผสาน การผลิตมะม่วงแบบผสมผสาน ในพื้นที่อำเภอต่างๆ ของจังหวัดขอนแก่น ชัยภูมิ และจังหวัดหนองบัวลำภู กลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตพืชหลังเก็บเกี่ยวข้าว ศูนย์ถั่วชุมชน รวมทั้งสมาชิกเครือข่ายศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืช (ศพก./ศพก.เครือข่าย)

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 38 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 17-02-2568

แจ้งไฟล์หาย