คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การเพิ่มศักยภาพการผลิตพืชและพัฒนาผลิตภัณฑ์สินค้าเกษตรพื้นถิ่น ภาคเหนือตอนบน

คำหลัก : ห้อม อินทผลัม มะขามป้อม มะเกี๋ยง ส้มเกลี้ยง ชา กลอย ต๋าว อ้อยก้อน คำฝอย
ผู้วิจัย : ประนอม ใจอ้าย
ผู้ร่วมวิจัย :
หน่วยงาน :
ปี: 2565
ประเภทผลงาน: รายงานผลสัมฤทธิ์
จำนวนผู้อ่าน: 7 ครั้ง
บทคัดย่อ (Abstract)

          การเพิ่มศักยภาพการผลิตพืชและพัฒนาผลิตภัณฑ์สินค้าเกษตรพื้นถิ่นภาคเหนือตอนบน มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิจัยและพัฒนาพันธุ์ เทคโนโลยีการผลิตพืชที่ถูกต้อง การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว และการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ดาเนินการในพื้นที่ จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แพร่ น่าน พะเยา ลาปาง และลาพูน ประกอบด้วย ประกอบด้วย 10 โครงการวิจัย คือ 1) สร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์จากห้อมด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม 2) วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตอินทผลัม 3) เพิ่มศักยภาพการผลิตมะขามป้อมในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน 4) วิจัยพัฒนาพันธุ์มะเกี๋ยงเพื่อการแปรรูปเป็นน้าผลไม้พร้อมดื่ม 5) เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตส้มเกลี้ยงจังหวัดลาปาง 6) ถ่ายทอดเทคโนโลยีการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชา 7) เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตกลอยเพื่อยกระดับพืชท้องถิ่นในพื้นที่จังหวัดแพร่ 8) การพัฒนาระบบการผลิต การเก็บเกี่ยวและการแปรรูปเพื่อยกระดับมูลค่าผลิตภัณฑ์ต๋าว จังหวัดน่าน 9) วิจัยและพัฒนาการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตน้าอ้อยก้อนพื้นที่จังหวัดพะเยา และคัดเลือกและเพิ่มผลผลิตคาฝอยเพื่อใช้ประโยชน์จากกลีบดอก ผลการทดลองพบว่า การทาสีห้อมผงจากน้าสกัดห้อมเข้มข้น น้าห้อมกรด และเนื้อห้อมเปียกด้วยกระบวนการทาแห้งแบบโฟมแมทสามารถเตรียมได้ด้วยสารก่อโฟม 2 ชนิด การใช้ผงสังกะสีทดแทนน้ามะขามเปียกร้อยละ 5 ต่อปริมาณเนื้อห้อมเปียก ย้อมสีเส้นใยเปลือกทุเรียนช่วยทาให้สีติดได้ดีที่สุด การพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าหม้อห้อมร่วมกับกลุ่มเครือข่ายชุมชนผู้ผลิตผ้าหม้อห้อมและมีการเชื่อมโยงกับกลุ่ม 60 ราย การเก็บเกี่ยวอินทผลัมพันธุ์บาฮีขณะอายุ 170 วันหลังผสมเกสร พบว่าผลมีผิวสีเหลืองและมีจุดสีน้าตาล ปริมาณของแข็งทั้งหมดที่ละลายน้าได้ไม่ต่ากว่า 27 %Brix การทดสอบการแต่งผล 50% ด้วยการเด็ดผลอ่อนกระจายทั่วทั้งช่อ ทาให้ขนาดผลเพิ่มขึ้น ช่วยลดการขาดร่วงของก้านผล สาหรับการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวพบว่าอุณหภูมิที่เหมาะสมในการเก็บรักษาอินทผลัมสด คืออุณหภูมิ 5 °C
          การศึกษาในมะขามป้อมเพื่อพัฒนาการเพิ่มผลผลิตคุณภาพและการแปรรูปพบว่า สายต้น พจ.08 และ พร.01 ให้ผลผลิตสูงที่สุด ส่วนสายต้น ชม.06 มีปริมาณวิตามินซีสูงที่สุด สายต้น พจ.02 มีค่าดัชนีสารต้านอนุมูลอิสระสูงที่สุด 9.46 และสายต้น กจ.01 ปริมาณสารประกอบฟีนอลิคสูงที่สุด การแปรรูปมะขามป้อมได้ผลิตภัณฑ์ 2 ชนิด คือ มะขามป้อมแผ่น จากสูตรเนื้อมะขามป้อมต่อเนื้อมะม่วง 1:2 และมะขามป้อมผงผสมว่านหางจระเข้สาหรับพอกหน้า ด้วยสูตรผงมะขามป้อมต่อผงว่านหางจระเข้ (1:1) ซึ่งผลิตภัณฑ์ดังกล่าวได้รับได้รับผลตอบรับดีที่สุดจากผู้ทดลองใช้ การพัฒนาพันธุ์มะเกี๋ยงเพื่อการแปรรูปเป็นน้าผลไม้พร้อมดื่มพบว่า มะเกี๋ยงสายต้น 308 มีผลผลิตมากที่สุดเฉลี่ย 1,233.7 กิโลกรัมต่อต้น ซึ่งมากกว่ามะเกี๋ยงพันธุ์พื้นเมือง การให้ปุ๋ยชีวภาพอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาด้วยวิธีการแตกต่างกันส่งผลต่อการเจริญเติบโตของส้มเกลี้ยง โดยกิ่งตอนที่ไม่ใส่ปุ๋ยชีวภาพอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซาในตุ้มขุยมะพร้าวมีความสูงและทรงพุ่มมากที่สุด การรองก้นหลุมก่อนปลูกกิ่งตอนในกระถาง อัตรา 10 กรัมต่อต้น ด้วยปุ๋ยชีวภาพอาร์บัสคูลาร์ไมคอร์ไรซา ทาให้เส้นผ่าศูนย์กลางลาต้นเฉลี่ยมากที่สุด และการลวกผลส้มเกลี้ยงด้วยน้าอุณหภูมิ 80C นาน 30 วินาที ช่วยให้น้าส้มเกลี้ยงพาสเจอร์ไรซ์มีความขมลดลง นอกจากนี้โครงการวิจัยยังสามารถถ่ายทอดเทคโนโลยีการแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ชาเขียวอบไอน้า ชามัทฉะ และ ชาฝรั่ง ตลอดจนศึกษาวิธีการแปรรูปชา ผู่เอ๋อ และการใช้เครื่องมือในการแปรรูปชา สู่กลุ่มเป้าหมายจานวน 70 ราย การศึกษาเกี่ยวกับกลอยเพื่อยกระดับพืชท้องถิ่น ในพื้นที่จังหวัดแพร่ สามารถรวบรวมพันธุ์กลอยได้จาก 7 แหล่งปลูก คือ 4 แหล่งปลูกใน จ. แพร่ (ต.วังหงส์ และ ต.ป่าแดง อ.เมือง ต.ไทรย้อย อ.เด่นชัย และ ต.วังชิ้น อ.วังชิ้น) ต.บ่อเกลือ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน ต.ดงเจน อ.ภูกามยาว จ.พะเยา และ ต.แม่สิน อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย การศึกษาใน จ.น่าน สามารถรวบรวมต๋าวได้ 20 สายต้น และการทดลองพบว่าการใช้ฮอร์โมน NAA แช่เมล็ดต๋าวด้วยเวลาต่างกัน ไม่มีผลต่อการงอกของเมล็ด แม้จะทาการแช่เมล็ดใน NAA เป็นเวลา 24 ชั่วโมงก็ตาม สาหรับการเพิ่มผลผลิตอ้อยในพื้นที่ จ.พะเยา ได้จัดทาแปลงทดสอบอ้อยพันธุ์ต่าง ๆ ที่ได้ศูนย์วิจัยพืชไร่สุพรรณบุรี ในพื้นที่ อ.ภูซาง และมีการแลกเปลี่ยนความรู้การผลิตและการแปรรูปผลิตภัณฑ์อ้อยระหว่างนักวิชาการและกลุ่มวิสาหกิจชุมชนอ้อยคั้นน้า สุพรรณบุรี 50 บ้านดอนสุโข อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี ขณะที่งานวิจัยด้านดอกคาฝอยใน จ.น่าน สามารถรวบรวมคาฝอยได้ 4 กลุ่ม ที่มีความแตกต่างกันอย่างเด่นชัด โดยทุกพันธุ์ให้ผลผลิตไม่แตกต่างกันทางสถิติ โดยผลผลิตดอกสดอยู่ระหว่าง 33.7-61.2 กิโลกรัมต่อไร่ ผลผลิตดอกแห้ง 7-12 กิโลกรัมต่อไร่ ผลผลิตเมล็ด 2-4 กิโลกรัมต่อไร่ และเมื่อทดสอบการใส่ปุ๋ยพบว่า การใส่ปุ๋ยไนโตรเจน 3 เท่าของความต้องการร่วมกับการใส่ปุ๋ยฟอสฟอรัส 2 เท่าของความต้องการ มีผลทาให้ผลผลิตดอกสด ดอกแห้ง และเมล็ดมีค่าสูงที่สุด
URL Reference :
(ดาวน์โหลด: 4 ครั้ง)
ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 30-04-2567
แจ้งไฟล์หาย