คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การผลิตพืชในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนสู่มาตรฐานการผลิตพืชปลอดภัย

คำหลัก :
ผู้วิจัย : นฤทัย วรสถิตย์
ผู้ร่วมวิจัย :
หน่วยงาน :
ปี: 2565
ประเภทผลงาน: รายงานผลสัมฤทธิ์
จำนวนผู้อ่าน: 28 ครั้ง
บทคัดย่อ (Abstract)

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนให้มีประสิทธิภาพและได้มาตรฐานเกษตรปลอดภัย พัฒนาเทคโนโลยีการผลิตพืชผักปลอดภัยในโรงเรือน พันธุ์พืช และระบบควบคุมสภาพแวดล้อมของโรงเรือนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต และพัฒนาเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์เมตาไรเซียมแบบง่ายในการควบคุมด้วงหมัดผักและเพลี้ยจักจั่นฝ้าย วิธีวิจัยเป็นการพัฒนาต่อยอดงานวิจัยและนำเทคโนโลยีที่ได้จากผลการวิจัยมาทดสอบในพื้นที่แบบผสมผสาน ดำเนินงานในช่วงเดือนตุลาคม 2564 ถึง มีนาคม2566 การผลิตพืชผักปลอดภัย ได้แก่ ผักกาดหัว ข้าวโพดหวาน ข้าวโพดข้าวเหนียว ใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน ร่วมกับการใช้ปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์วันร่วมกับปุ๋ยเคมี และควบคุมด้วงหมัดผักและหนอนใยผักในผักกาดหัวด้วยชีวภัณฑ์ไส้เดือนฝอย ใช้บีทีกำจัดหนอนกระทู้หอมในหอมแบ่ง หนอนกระทู้ลายจุดในข้าวโพดข้าวเหนียวและข้าวโพดหวาน ร่วมกับแมลงหางหนีบสีน้ำตาลสลับกับสารเคมี ส่วนวิธีเกษตรกรใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียวหรือร่วมกับปุ๋ยคอก ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชและวิธีกล พบว่า วิธีทดสอบทำให้การผลิตผักกาดหัวมีต้นทุนการผลิตลดลงและสัดส่วนรายได้ต่อการลงทุน (BCR) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (P<0.1) โดยมีต้นทุนลดลงร้อยละ 11.3 และ 17.0 เหลือ 14,309 บาท/ไร่ หรือ 1.54 บาท/กิโลกรัม ค่า BCR 6.06 ผลผลิตมากกว่าวิธีเกษตรกรแต่ไม่แตกต่างในทางสถิติ (เพิ่มขึ้นร้อยละ 7.41 เป็น 9,401 กก./ไร่) ข้าวโพดข้าวเหนียว ผลผลิตในฤดูแล้งและฝนเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เฉลี่ยร้อยละ 25.3 เป็น 1,683 กิโลกรัม/ไร่ ต้นทุนการผลิตลดลงร้อยละ 26.5 หรือ 41.7 เป็น 3,825 บาท/ไร่ หรือ 2.43บาท/กิโลกรัม ข้าวโพดหวานผลผลิตเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ที่ร้อยละ 18.7 (เฉลี่ย 1,819 กิโลกรัม/ไร่) ต้นทุนลดลงร้อยละ 15.5 เป็น 5,720 บาท/ไร่ ค่า BCR 2.72 หอมแบ่ง ฤดูหนาวไม่พบการระบาดของแมลงศัตรูหอม ผลผลิตหัวหอมสดเฉลี่ย 3,000 กิโลกรัม/ไร่ ฤดูแล้งควบคุมการระบาดของหนอนกระทู้หอมด้วยบีที 1 ครั้ง/สัปดาห์ ได้ผลผลิตหัวหอมแห้งเฉลี่ย 516 กิโลกรัม/ไร่ มีรายได้สุทธิเฉลี่ย 17,430 บาท/ไร่ ไม่แตกต่างกับวิธีเกษตรกรที่ใช้บีทีเช่นเดียวกัน การผลิตหัวพันธุ์สะอาดของไพลและขมิ้นชัน พบว่า การใช้หัวพันธุ์ปลอดโรค G1 ดินผสมขมิ้นขันให้ผลผลิตสูงสุด 1.77 กิโลกรัม/ตารางเมตร แต่ไม่แตกต่างกับวัสดุอื่น ไพลเจริญเติบโตได้ดีในดินผสมมากกว่าวัสดุอื่น ได้แก่ มะพร้าวสับ ขุยมะพร้าว: แกลบดำ (2:1) ขุยมะพร้าว: แกลบดิบ: ทราย: แกลบดำ (6:2:1.5:0.5) การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสมุนไพร ฟ้าทะลายโจรวิธีทดสอบใช้พันธุ์พิษณุโลก 5-4 ใช้ปุ๋ยหมักร่วมกับปุ๋ยชีวภาพ ปรับสภาพดินด้วยโดโลไมท์ ให้ผลผลิตสดเพิ่มขึ้นร้อยละ 86.3 และ และผลผลิตแห้งเพิ่มขึ้นร้อยละ 56.9 เป็นผลผลิตสด 654 กิโลกรัม/ไร่ และ 204 กิโลกรัม/ไร่ เมื่อเทียบกับวิธีเกษตรกรที่ใช้พันธุ์ทั่วไปและใช้ปุ๋ยคอก ขมิ้นชันชันและไพลใช้ชีวภัณฑ์ไตรโคเดอร์มาและบีเอสดีโอเอ 24 ควบคุมโรค ปรับปรุงดินด้วยโดโลไมท์ ปุ๋ยหมัก ใช้ปุ๋ยเคมีร่วมปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์ ในขมิ้นชัน และปุ๋ยละลายฟอสเฟตร่วมกับปุ๋ยเคมีในไพล เทียบกับวิธีเกษตรกรที่ใช้ปุ๋ยเคมีและปุ๋ยคอกและใช้สารเคมี ขมิ้นชันได้ผลผลิตหัวสด 0.46 กิโลกรัม/กอ เพิ่มขึ้นร้อยละ 24.3 ไพลมีความสูงต้นและจำนวนต้นต่อกอมากกว่า เมื่ออายุ 7 เดือน มี 3-5 ต้นต่อกอ ต้นสูง 50-121 เซนติเมตร โรคและแมลงลดลง 10-20 เปอร์เซ็นต์ การจัดการมังคุดและทุเรียนให้มีคุณภาพต้องตัดแต่งกิ่งหลังเก็บเกี่ยว ระยะพัฒนาต้นใส่ปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี ระยะพัฒนาผลใส่ปุ๋ยเคมีที่มีธาตุโพแทสเซียมสูง มังคุดน้ำหนักผลเพิ่มขึ้นร้อยละ 49.6 เป็น 74 กรัม/ผล เฉลี่ย 51.3 กิโลกรัม/ต้น ผลผลิตและน้ำหนักเพิ่มขึ้นร้อยละ 23.2 และ 30.2 เป็น 186 กิโลกรัม/ต้น และ 3.92 กิโลกรัม/ผล ฝรั่งหลังตัดแต่งกิ่งใส่ปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี 15-15-15 อัตรา 250-300 กรัม/ต้น ป้องกันแมลงวันผลไม้โดยการห่อผลร่วมกับใช้เหยื่อล่อ ควบคุมไส้เดือนฝอยรากปมด้วยเห็ดเรืองแสง หลังห่อผลใส่ปุ๋ยสูตร 13-13-21 อัตรา 250-300 กรัม/ต้น ให้ผลผลิต 1,720-2,552 กิโลกรัม/ไร่ ลิ้นจี่พันธุ์นครพนม 1 ป้องกันแมลงศัตรูได้แก่แมลงวันผลไม้ หนอนเจาะขั้วผล และมวนลำไย โดยห่อผลด้วยถุงกระดาษห่อผลไม้สีขาวตั้งแต่ผลอายุ 30 วัน ลดการทำลายของได้ 100% ให้ผลผลิต 23.0 กิโลกรัม/ต้น หรือใช้กับดักฟีโรโมนเมทิลยูจินอล 2 กับดัก/ต้น ติดสูงจากพื้น 1.5 และ 2 เมตร ลดการเข้าทำลายของแมลงได้ร้อยละ 84.4 และ 86.3 การคัดเลือกพันธุ์อาโวคาโด 4 พันธุ์ (ปีเตอร์สัน พิงค์เคอตัน บัคคาเนียร์ และ บูท7) ที่อายุ 3 เดือน ต้นสูงไม่แตกต่างกัน (เฉลี่ย 36.5 33.3 31.1 และ 28.0 เซนติเมตร) พืชไร่ ได้แก่ อ้อยโรงงาน วิธีทดสอบ ใช้ท่อนพันธุ์สะอาด ใช้ปูนขาวปรับสสภาพดิน ใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินร่วมกับปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์-3 กำจัดหนอนกออ้อยด้วยแมลงหางหนีบ กำจัดวัชพืชด้วยสารเคมีร่วมกับวิธีกล ได้ผลผลิตเฉลี่ย 19.7 ตัน/ไร่ เพิ่มขึ้นร้อยละ 30.1 มันสำปะหลัง วิธีทดสอบใช้ท่อนพันธุ์สะอาดคุณภาพดี ใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดินร้อยละ 50 ร่วมกับปุ๋ยมูลไก่แกลบ และลดปุ๋ยไนโตรเจนร้อยละ 20 ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์-3 กำจัดวัชพืชโดยใช้สารเคมีร่วมกับวิธีกล ไม่พบโรคใบด่าง ได้ผลผลิตเฉลี่ย 6.59 ตัน/ไร่ เพิ่มขึ้นร้อยละ 24.2 ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ วิธีทดสอบใส่ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์-1 กำจัดหนอนกระทู้ข้าวโพดแบบผสมผสาน ได้ผลผลิตเฉลี่ย 1,397 กิโลกรัม/ไร่ เพิ่มขึ้นร้อยละ 19.6 เมื่อเทียบกับวิธีเกษตรกรที่ใช้ท่อนพันธุ์ทั่วไปและใช้ปุ๋ยเคมี และสารเคมีเป็นหลัก การปลูกผักชีไทยในโรงเรือน วัสดุที่เหมาะสมคือให้ผลผลิตและผลตอบแทนสูง ได้แก่ แกลบดำ: ขุยมะพร้าว: มูลโค: ฟิลเตอร์เค้ก (4:3:3:2) 2 รอบการผลิต ให้ผลผลิตรวม 6.28 กิโลกรัม/ตารางเมตร ต้นทุน 15.4 บาท/กิโลกรัม ค่า BCR 3.77 ผักขึ้นฉ่ายวัสดุปลูกที่เหมาะสมคือ ดิน: มูลโค: มูลสุกร: ฟิลเตอร์เค้ก: แกลบดำ: แกลบดิบ (5:3:3:3:2:2) ปลูกได้ 3 รอบ ผลผลิตรวม 8.80 กิโลกรัม/ตารางเมตร ต้นทุน 10.0 บาท/กิโลกรัม วัสดุปลูกผักบนรางปลูกแบบแคบ คือ พีทมอส: ขุยมะพร้าว: ทราย: ปุ๋ยคอก (2:3:1:1) 1 รอบ ให้ผลผลิตโหระพาและสะระแหน่สูงสุดเฉลี่ย 0.56 และ 0.84 กิโลกรัม/ตารางเมตร และขุยมะพร้าว: แกลบดิบ: ทราย: แกลบดำ (12:4:3:1) ให้ค่าสูงสุด BCR 1.83 การลดอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือน โดยใช้หัวพ่นหมอกขนาด 2 ลิตรต่อชั่วโมงจำนวน 30 หัว ที่ปั๊มขนาด 14 บาร์ ใช้น้ำ 19.03 ลิตร/ชั่วโมง ให้ละอองน้ำขนาดเล็กระเหยง่าย ช่วยลดอุณหภูมิได้ อยู่ที่ 32.5 องศาเซลเซียส จากเดิม 35-40 องศาเซลเซียส ความชื้น 73.2 เปอร์เซ็นต์ จากเดิม 80-85 เปอร์เซ็นต์ การทดสอบพันธุ์มะเขือเทศสำหรับปลูกในโรงเรือน พบว่า มะเขือเทศเชอรี่พันธุ์ที่มีศักยภาพเหมาะสมสำหรับปลูกในโรงเรือน มี 4 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ Skc002-6-2 ให้ผลผลิตสูงที่สุด รองลงมา คือ พันธุ์ Cerry 154 พันธุ์ Skc14-2-1 และพันธุ์ Skc33-4-1 ตามลำดับ มะเขือเทศรับประทานสดผลใหญ่ มี 5 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ลูกท้อให้น้ำหนักผลผลิตสูงสุด รองลงมา คือ พันธุ์ kb451I/62-5-2 พันธุ์ Skb451I/62-4-5 พันธุ์ SKb388-2-1-3 และพันธุ์ SKb467I/62-4 ตามลำดับ การพัฒนาการผลิตหัวเชื้อและเทคโนโลยีชีวภัณฑ์เมตาไรเซียม DOA-M3 และ DOA-M8 พบว่า สูตรอาหารเตรียมหัวเชื้อคือเมล็ดข้าวฟ่างใช้ขยายเป็นเชื้อสดได้ง่าย เก็บในตู้เย็นได้นาน 6 เดือน โดย DOA-M3 ควบคุมด้วงหมัดผัก ใช้เชื้อสด 2,000 กรัม/น้ำ 20 ลิตร ผสมสารจับใบ ฉีดพ่นหลังงอกและพ่นซ้ำทุก 7 วัน จนถึงเก็บเกี่ยว DOA-M8 การควบคุมเพลี้ยจักจั่นฝ้ายใช้เชื้อสด 1,000 กรัม/น้ำ 20 ลิตร ผสมสารจับใบฉีดพ่น เมื่อพบ 1 ตัวต่อยอด และพ่นซ้ำทุก 7 วัน จนถึงเก็บเก็บเกี่ยว การวิจัยนี้ยังดำเนินการต่อเนื่องในปีถัดไปเพื่อให้ได้ผลวิจัยที่ครอบคลุมสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันในแต่ปี
URL Reference :
(ดาวน์โหลด: 16 ครั้ง)
ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 30-04-2567
แจ้งไฟล์หาย