คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

อนุรักษ์และใช้ประโยชน์จุลินทรีย์และผลิตภัณฑ์จากจุลินทรีย์อย่างยั่งยืน

คำหลัก :

ผู้วิจัย : นุชนารถ ตั้งจิตสมคิด

ผู้ร่วมวิจัย : มัลลิกา แก้ววิเศษ, บุญเรือนรัตน์ เรืองวิเศษ, ภรณี สว่างศรี, อัจฉราพรรณ ใจเจริญ, รุ่งนภา พิทักษ์ตันสกุล, สุภาวดี ง้อเหรียญ, ศุภลักษ์ สัตยสมิทสถิต, เสาวนิตย์ โพธิ์พูนศักดิ์, จีรภา ปัญญศิริ, ศรีเมฆ ชาวโพงพาง, อัครชาพรรณ กวางแก้ว และเสริมพร กึ่งพุทธพงศ์

หน่วยงาน : สำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ ศูนย์วิจัยและพัฒนาเมล็ดพันธุ์พืชพิษณุโลก สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ และศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

ปี: 2561

ประเภทผลงาน: รายงานความก้าวหน้า

จำนวนผู้อ่าน: 6 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          จุลินทรีย์ทางการเกษตร มีความหลากหลายของชนิดและสายพันธุ์จานวนมากในระบบนิเวศเกษตร สามารถแบ่งได้หลายกลุ่มขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ได้แก่ ที่อยู่อาศัย แหล่งอาหาร สภาพแวดล้อม อุณหภูมิ และความชื้น ที่มีผลต่อการดารงชีวิต การใช้อาหาร และความอยู่รอดในสภาพธรรมชาตินั้นๆ โดยจุลินทรีย์ทางการเกษตรมีทั้งที่เป็นประโยชน์และเป็นโทษต่อดินและพืชที่ปลูกในระบบนิเวศ ซึ่งนักวิจัยได้พยายามเก็บรวบรวมและจาแนกจุลินทรีย์จากสภาพแวดล้อมต่างๆ นามาศึกษาวิจัยและพัฒนาเพื่อการนาจุลินทรีย์ไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ สามารถแบ่งออกเป็นกลุ่ม ได้แก่ จุลินทรีย์ควบคุมศัตรูพืช จุลินทรีย์ย่อยสลาย จุลินทรีย์ดิน จุลินทรีย์อาหาร จุลินทรีย์หลังการเก็บเกี่ยว และ จุลินทรีย์สาเหตุโรคพืช
          กรมวิชาการเกษตร เป็นหน่วยงานวิจัยพัฒนาด้านจุลินทรีย์ตั้งแต่การเก็บรวบรวม จัดจาแนก และเก็บรักษาให้คงความมีชีวิต การเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์เพื่อเพิ่มปริมาณ และการโคลนยีนที่ควบคุมการผลิตเอ็นไซม์ต่างๆ เพื่อพัฒนาไปใช้ประโยชน์ทางการเกษตรอย่างต่อเนื่อง เช่น แบคทีเรียไรโซเบียมตรึงไนโตรเจน แบคทีเรียบาซิลัสย่อยสลายเซลลูโลส ไส้เดือนฝอยกาจัดแมลง และรากาจัดแมลง เป็นต้น โดยจุลินทรีย์บางชนิดมีการผลิตขยายและถ่ายทอดไปสู่ภาคการเกษตรมากกว่า 30 ปี ซึ่งมีการใช้กันอย่างกว้างขวาง แต่อย่างไรก็ตาม จุลินทรีย์โดยเฉพาะกลุ่มที่นาไปใช้ประโยชน์ยังมีข้อจากัดของความแข็งแรงและคุณสมบัติของการนาไปใช้ เนื่องจากการนาขึ้นมาจากธรรมชาติและเลี้ยงเชื้อต่อเนื่องในสภาพห้องปฏิบัติการระยะเวลาหนึ่ง จะมีผลทาให้ประสิทธิภาพของจุลินทรีย์ลดลงหรือตายไป ดังนั้น การเก็บรวบรวมและอนุรักษ์จุลินทรีย์กลุ่มที่มีประโยชน์ จึงควรมีการดาเนินการศึกษาเก็บรวบรวม จาแนก และคัดเลือกชนิด/สายพันธุ์อย่างต่อเนื่องเพื่ออนุรักษ์จุลินทรีย์ที่มีศักยภาพตามความต้องการใช้หรือได้จุลินทรีย์สายพันธุ์ใหม่ๆ ที่มีศักยภาพ/ประสิทธิภาพดีกว่าสายพันธุ์เดิม อันจะเกิดประโยชน์ ต่อการนาจุลินทรีย์จากความหลากหลายทางชีวภาพมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยมุ่งการศึกษาจุลินทรีย์และผลิตภัณฑ์จากจุลินทรีย์ตั้งแต่ห้องปฏิบัติไปสู่ต้นแบบในเชิงพาณิชย์ เพื่อการนาไปใช้ทางการเกษตรได้จริง นอกจากนั้น ควรให้ความสาคัญด้านการจัดการฐานข้อมูลจุลินทรีย์ที่กรมวิชาการเกษตรมีเก็บรักษาอยู่มากกว่า 10,000 ไอโซเลท/ชนิด/สายพันธุ์ หรือเก็บรวบรวมใหม่ ให้เป็นระบบที่สามารถสืบค้นรายละเอียดของตัวเชื้อได้อย่างรวดเร็ว มีแหล่งจัดเก็บรักษาให้คงความมีชีวิต รวมทั้งรายชื่อนักวิจัยผู้รับผิดชอบในแต่ละชนิด/สายพันธุ์จุลินทรีย์ เพื่อให้เข้าถึงได้ง่าย สามารถบริการข้อมูล การขออนุญาตใช้จุลินทรีย์ และถ่ายทอดเทคโนโลยีต่างๆ แก่ผู้สนใจ โดยเป็นจุดเชื่อมโยงระหว่างนักวิจัยที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านไปสู่นักวิจัย นิสิต-นักศึกษา และเกษตรกร ผู้ต้องการต่อยอดหรือใช้ประโยชน์ ตลอดจนเชื่อมโยงกับฐานข้อมูลของหน่วยงานอื่นๆ เป็นเครือข่ายฐานข้อมูลจุลินทรีย์ของประเทศไทยอย่างเป็นระบบสามารถสืบค้นได้สะดวก รวดเร็ว เพื่อให้ประเทศไทยเป็นผู้นาในกลุ่มอาเซียนด้านจุลินทรีย์ทางการเกษตรและเทคโนโลยีในทุกๆ ด้าน สามารถนาไปขยายผลและ/หรือนาจุลินทรีย์หลากหลายชนิด/สายพันธุ์ ที่มีศักยภาพไปใช้ประโยชน์ตามระบบการจัดการอย่างมีประสิทธิภาพ ตอบสนองยุทธศาสตร์ภายใต้งานวิจัยสร้างความเข้มแข็งให้กับภาคเกษตร เพื่อให้เกิดความมั่นคงทางด้านอาหารปลอดภัยและการผลิตพลังงานทดแทน โดยการเก็บรวบรวมจุลินทรีย์ทางการเกษตรจากความหลากหลายทางชีวภาพ นามาศึกษาคัดเลือกจุลินทรีย์ที่มีศักยภาพในการผลิตเอ็นไซม์ และสารชีวภาพ โดยใช้เทคโนโลยีชีวภาพขั้นสูง และพัฒนากระบวนการเพิ่มขยายปริมาณจุลินทรีย์สายพันธุ์เดิมและ/หรือสายพันธุ์ใหม่ สาหรับใช้เป็นปัจจัยการผลิตในภาคการเกษตรให้มีความเข้มแข็ง และเกษตรกรพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน ตลอดจนการบริหารจัดการจุลินทรีย์ในแหล่งอาศัยที่อาจได้รับผลกระทบจากการทาการเกษตร และผลจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งส่งผลต่อความอยู่รอด และการสูญหายของจุลินทรีย์ รวมทั้งประเทศไทยมีองค์ความรู้และเทคโนโลยีด้านจุลินทรีย์ทางการเกษตรพร้อมที่จะเป็นผู้นาของอาเซียนได้ และผู้ต้องการใช้ประโยชน์จากจุลินทรีย์และผลิตภัณฑ์จากจุลินทรีย์ทางการเกษตรสามารถเข้าถึงข้อมูลได้สะดวก และรวดเร็ว

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 4 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 23-05-2567

แจ้งไฟล์หาย