คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

วิจัยและพัฒนาเพื่อเพิ่มการผลิตกาแฟคุณภาพ

คำหลัก : กาแฟอะราบิกา ความแปรปรวนของพันธุกรรม การคัดเลือกพันธุ์องค์ประกอบของผลผลิต คุณภาพของเมล็ด

ผู้วิจัย : สุภัทรา เลิศวัฒนาเกียรติ

ผู้ร่วมวิจัย : สุภัทรา เลิศวัฒนาเกียรติ, ปานหทัย นพชินวงศ์, ฉัตต์นภา ข่มอาวุธ, ปรีชา อานันท์รัตนกุล, โกเมศ สัตยาวุธ, เกรียงศักดิ์ นักผูก, จิรวัสส์ เจียตระกูล, นิทัศน์ ตั้งพินิจกุล, มานพ รักญาติ, สถิตย์พงศ์ รัตนคำ, สนอง อมฤกษ์, อนุชิต ฉ่ำสิงห์, ดารากร เผ่าชู, ทิพยา ไกรทอง, ประภาพร ฉันทานุมัติ, หยกทิพย์ สุดารีย์, อรทัย ธนัญชัย, ปริญดา หรูนหีม, สุรีรัตน์ ปัญญาโตนะ, บุญเกื้อ ทองแท้, ไพรัตน์ ช่วยเต็ม, เสรี อยู่สถิตย์, นิตยา คงสวัสดิ์, บุญพา ชูผอม, เพ็ญจันทร์ สุทธานุกูล, วิมล แก้วสีดา, วิมลวรรณ วัฒนวิจิตร, อารีรัตน์ การุณสถิตย์ชัย, สุกัญญา นิติยนต์, ประยูร เอ็นมาก, ศจีรัตน์ กางกั้น, สุภาภรณ์ เหลืองไพบูลย์ศรี, วีรา คล้ายพุก, ศิริภรณ์ จรินทร, อนุสรณ์ เทียนศิริฤกษ์, ชิดชนก ก่อเจดีย์, เกตุวดี สุขสันติมาศ, ศุจิรัตน์ สงวนรังศิริกุล, ประสาน สืบสุข, นัด ไชยมงคล, บุญปิยธิดา คล่องแคล่ว, ยุทธศักดิ์ เจียมไชยศรี, ธารทิพย ภาสบุตร, จันทร์เพ็ญ แสนพรหม, ธัญพร งามงอน, กุหลาบ คงทอง, วีรกรณ์ แสงไสย์, นฤนาท ชัยรังสี, กรกช จันทร, ศศิธร วรปิติรังสี, วีระ วรปิติรังสี, สุเมธ พากเพียร, จรัญญา ปิ่นสุภา, สิริพร มะเจี่ยว, ศิริลักษณ์ อินทะวงศ์, ยุพิน กสินเกษมพงษ์, ปฏิพัทธ์ ใจปิน, สนอง จรินทร, วิชญา ศรีสุข, ปาริฉัตร สังข์สะอาด, ศิริพร หัสสรังสี, พรพนัช มีกุล, อภิรัชต์ สมฤทธิ์, เมธาสิทธิ์ คนการ, นาราญ์ โชติอิ่มอุดม, เทอดพงษ์ มหาวงศ์, เอกรัตน์ ธนูทอง, อุษณีย์ จินดากุล และผกาสินี คล้ายมาลา

หน่วยงาน :

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: รายงานความก้าวหน้า

จำนวนผู้อ่าน: 4 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          แผนงานวิจัยย่อยวิจัยและพัฒนาเพื่อเพิ่มการผลิตกาแฟคุณภาพ ดำเนินการในปี 2559 - 2564 เนื่องจากปัญหาผลผลิตกาแฟโรบัสตาในประเทศไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ภายในประเทศ จึงได้ดำเนินโครงการปรับปรุงพันธุ์กาแฟโรบัสตาเพื่อเพิ่มผลผลิตต่อไร่ โดยการสร้างพันธุ์กาแฟโรบัสตาลูกผสมพันธุ์ให้ม่ได้ 12 คู่ จากคู่ผสม 15 คู่ นำลูกผสมให้ม่ที่ได้มาปลูกเพื่อคัดเลือกต้นที่มีศักยภาพ เก็บข้อมูลผลผลิตการเจริญเติบโตและผลผลิตปีแรก ได้ลูกผสมจำนวน 16 ต้น ที่มีการเจริญเติบโตดี แข็งแรง ให้ผลผลิตที่มีแนวโน้มที่ดี นอกจากนี้ได้รวบรวมและคัดเลือกพันธุแกาแฟโรบัสตา ที่ให้ผลผลิตสูง 54 พันธุ์ การเปรียบเทียบพันธุแกาแฟโรบัสตาได้สายพันธุ์ก้าวหน้าที่มีการเจริญเติบโตดี ให้ผลผลิตสูงและเมล็ดมีคุณภาพ จำนวน 6 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ TST08, SC12, TST07, JM03, JM04 และ TPO14 ซึ่งให้ผลผลิตใกล้เคียงหรือมากกว่าพันธุ์ชุมพร 2 ที่ใช้เป็นพันธุ์เปรียบเทียบ แต่เนื่องจากเก็บผลผลิตได้เพียง 2 ปีแรก ข้อมูลที่ได้จึงยังไม่เพียงพอในการประเมิน ควรทำการเก็บข้อมูลผลผลิตอย่างน้อย 4 ปีต่อเนื่องกัน เพื่อให้กาแฟแต่ละพันธุ์สามารถแสดงศักยภาพในการให้ผลผลิต่อย่างเต็มที่ และการทดสอบพันธุ์กาแฟในแหล่งปลูกต่างๆ แสดงให้เห็นว่าร่มเงามีผลต่อปริมาณผลผลิตกาแฟ นอกจากนี้ปริมาณและการกระจายตัวข้องน้ำฝนในพื้นที่ปลูกยังเป็นปัจจัยสำคัญต่อการเจริญเติบโตและการสร้างผลผลิต
          ส่วนในกาแฟอะราบิกาได้ดำเนินโครงการปรับปรุงพันธุ์กาแฟอะราบิกา เพื่อพัฒนาพันธุ์กาแฟอะราบิกาที่ให้ผลผลิตปานกลางถึงสูง ทนโรค คุณภาพรสชาติดี และเพื่อหาความหลากหลายและสร้างเอกลักษณ์ทางพันธุ์กรรมในระดับดีเอ็นเอข้องกาแฟอะราบิกา ในการปรับปรุงพันธุ์กาแฟอะราบิกาต้านทานต่อโรคราสนิม พบว่าพันธุ์ที่มีศักยภาพในการให้ผลผลิตปานกลางถึงสูง ทนโรค คุณภาพรสชาติดี ได้แก่ H420/9 ML 3/1-106-WW29/13 และ H420/9 ML 3/1-106-WW 29/6 และ H420/9 ML 3/1-106-WW 29/10 สายพันธุ์ก้าวหน้า (1) ที่มีอัตราการเพิ่มเจริญเติบโต ด้านความสูง เส้นรอบวงโคนต้น ขนาดทรงพุ่มเฉลี่ย ให้ผลผลิตน้ำหนักสดต่อต้น น้ำหนักสดต่อไร่ น้ำหนักแห้งกะลาต่อต้น และน้ำหนักแห้งกะลาต่อไร่สูง ได้แก่ พันธุ์ H 420/9 ML 2/1 KW 82, Catimor CIFC 7963-13-28, H 420/9 ML 2/4 78-31-34, (2) กาแฟอะราบิกาสายพันธุ้ต้านทานโรคราสนิมจากต้นเพาะเมล็ด คัดเลือกได้ 17 สายต้น และจากต้นเสียบยอด คัดเลือกได้ 15 สายต้น (3) การคัดเลือกพันธุ์กาแฟอะราบิกาลูกผสมชั่วที่ 1 ได้ต้นที่ผ่านเกณฑ์การคัดเลือก 52 สายพันธุ์ ต้านทานโรคราสนิม 99 - 100%, Catimor CIFC7963-13-28 สายพันธุ์ H528/46ML2/10-29-65-23 และพันธุ์ Caturra มีเปอร์เซ็นต์ต้านทานโรคราสนิมมากที่สุด (4) การคัดเลือกพันธุ์กาแฟอะราบิกาลูกผสม Sarchimor ต้านทานโรคราสนิม 100% ได้ต้นที่ผ่านเกณฑ์แการคัดเลือก 8 สายพันธุ์ (5) ลูกผสมในการคัดเลือกพันธุ์ต้านทานโรคราสนิมและแอนแทรกโนส คัดพันธุ์ได้ 11 คู่ผสมต้านทานโรคราสนิม 100% ในระดับโรงเรือน
          การศึกษาจำแนกลักษณะพันธุกรรมโดยสัณฐานวิทยาของกาแฟอะราบิกาในแปลงรวบรวมพันธุ์
ดำเนินการ 3 สถานที่ รวบรวมได้ 5,423 สายพันธุ์ พบสายต้นที่มีศักยภาพที่จะสามารถพัฒนาเพื่อปรับปรุงพันธุ์ให้ผลผลิตสูง มีความต้านทานต่อโรคราสนิมและโรคแอนแทรกโนส 4 สายพันธุ์ 15 สายต้น นอกจากนี้เทคโนโลยีชีวภาพที่พัฒนาเพื่อในการจำแนกพันธุกรรมในกาแฟอะราบิกา 3 เทคโนโลยี ดังนี้ (1) เทคนิคการตรวจสอบยีนที่ต้านทานต่อโรคราสนิมในกาแฟอะราบิกา ได้แก่ วิธีการคัดเลือกลูกผส้มกาแฟอะราบิกาต้านทานโรคราสนิมด้วยการตรวจยีนต้านทานโรค การคัดเลือกลูกผส้มกาแฟจากองค์ประกอบโครงสร้างทางพันธุกรรม วิธีการตรวจการต้านทานโรคราสนิมกาแฟที่รวดเร็วด้วยวิธี leaf disc inoculation (2) เทคนิคการตรวจสอบยีนในเชื้อราที่เป็นสาเหตุให้เกิดโรคราสนิม ซึ่งมีลักษณะทางกายภาพของเชื้อ 3 ลักษณะ คือ (ก) ขุยสีส้มรวมตัวเป็นจุกๆ (ข) ขุยสีส้มฟูทั้งโคโลนี (ค) ขุยสีส้มฟูทั้งโคโลนีและมีเชื้อราสีขาวอยู่ตรงกลางโคโลนี เมื่อนำไปศึกษาลักษณะทางพันธุกรรมพบว่า คือ เชื้อราสนิม Hemileia vastatrix แต่ไม่สามารถจำแนกชนิด race ได้เนื่องจากไม่พบโครงสร้างใน Genebank ซึ่งเป็นเชื้อราสนิม race ใหม่ ที่ไม่มีในฐานข้อมูล (3) การใช้เครื่องหมายโมเลกุลประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมและการตรวจสอบลายพิมพ์ดีเอ็นเอของกาแฟอะราบิกา 143 สายพันธุ์ พบว่า ได้ข้อมูลต้นแบบการตรวจลายพิมพ์ดีเอ็นเอของกาแฟอะราบิกา ด้วยการใช้เครื่องหมายโมเลกุล SSR โดยใช้ไพรเมอร์ 19 คู่ ให้รูปแบบการเกิดแถบดีเอ็นเอที่แตกต่างกัน 63 ตำแหน่ง ไพรเมอร์ต่างชนิดกันทำให้เกิดแถบดีเอ็นเอที่แตกต่างกันในกาแฟแต่ละสายพันธุ์ พบค่าความหลากหลาย (PIC) ตั้งแต่ 0.13 - 0.79 มีค่าเฉลี่ยเท่ากัน 0.55 ค่าความคล้ายคลึงกันทางพันธุกรรมของกาแฟอะราบิกา 0.72 ถึง 1.00 จัดกลุ่มความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมด้วยวิธี UPGMA ได้ 5 กลุ่ม
          การศึกษาการถ่ายทอดลักษณะทางคุณภาพของกาแฟอะราบิกาจากเมล็ด Peaberry พบว่าเมื่อเพาะกล้าเจริญเติบโตเป็นต้นกล้าที่สมบูรณ์เหมือนเมล็ดที่มีลักษณะปกติ คิดเป็น 89.1% โดยสายพันธุ์ H420/9 ML2/478-31-34 มีเปอร์เซ็นต์เมล็ดกาแฟ Peaberry เฉลี่ยต่อปีมากที่สุด และพันธุ์เชียงใหม่ 80 มีเปอร์เซ็นต์เมล็ดกาแฟ Peaberry เฉลี่ยต่อปีน้อยที่สุด และอุณหภูมิ ความชื้น และปริมาณน้ำฝน มีผลต่อการเกิดลักษณะเมล็ด Peaberry ร่วมกับพันธุกรรม
          ในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตกาแฟอะราบิกาและลดต้นทุนการผลิต เพื่อให้ได้ผลผลิตคุณภาพและยั่งยืน ต้องประกอบด้วยแนวทางในการปลูกกาแฟภายใต้ร่มเงา เพื่อการปลูกกาแฟอะราบิกาที่ยั่งยืน พบว่ากาแฟที่ปลูกในสภาพร่มเงาที่ระยะหลังเก็บเกี่ยว ออกดอก และติดผลมีความเข้มแสงที่ทำให้เกิดอัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงสูงสุด 315-485 mol m-2s-1 มีอัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงสูงสุด 4.19 - 9.85 mol CO2m-2s-1 และและมีความเข้มแสงที่ทำให้อัตราการสังเคราะห์ด้วยแสงเท่ากับอัตราการหายใจ (Light compensation point) มีค่าระหว่าง 19 - 73 mol m-1s-2 และมีอัตราการหายใจ (Rd) ของใบกาแฟในแต่ละสภาพพื้นที่มีค่าใกล้เคียงกันระหว่าง 0.15 - 1.53 mol m-2s-1 การปลูกพืชร่มเงาที่มี ต้นสูง ทรงพุ่มหนาทึบ เช่น มะคาเดเมีย นางพญาเสือโคร่ง หรือระบบวนเกษตร มีผลทำให้กาแฟได้รับความเข้มแสงต่ำจนมีค่าใกล้เคียงศูนย์จากความเข้มแสงปกติ (1,800 - 2,000 mol m-1s-2) เมื่อเทียบกับพืชร่วมที่มีลำต้นสูง ทรงพุ่มโปร่ง เช่น ซิลเวอร์โอ๊ค พืชตระกูลกระถินที่กาแฟจะได้รับความเข้มแสงที่สูงกว่า
          ส่วนในกาแฟอะราบิกาพันธุ์ H 528/46 ML 2/10-29-65-23 ขยายพันธุ์โดยวิธี somatic embryogenesis โดยใช้ส่วนใบอ่อน
          การจัดการศัตรูพืชในกาแฟ ได้ศึกษาโรคแอนแทรคโนสของกาแฟอะราบิกาในประเทศไทย พบว่าลักษณะทางสัณฐานวิทยาสามารถจำแนกชนิดราสาเหตุโรคแอนแทรคโนสของกาแฟอะราบิกาได้เป็น Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Penz. & Sacc.ในการป้องกันกำจัดโรคแอนแทรกโนสในกาแฟอะราบิกา พบว่า benomyl 50% WP อัตรา 20 กรัม/น้ า 20 ลิตร ให้ผลในการป้องกันกำจัดดีที่สุด และการทำความสะอาดตัดแต่งกิ่งก็สามารถลดการเกิดโรคแอนแทรกโนสกาแฟอะราบิกาได้ใกล้เคียงกับการพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช ในเรื่องการจัดการมอดเจาะผลกาแฟพบว่าการจัดการแบบผสมผสาน วิธีที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดคือ การใช้ Beauveria bassiana สายพันธุ์ DOA B4 + กับดักฟีโรโมน (เมธิลแอลกอฮอลแ : เอทิลแอลกอฮอลแ = 50 : 50) + ตัดแต่งกิ่งกาแฟ ส่วนวัชพืชได้ศึกษาประสิทธิภาพสารกำจัดวัชพืชประเภทพ่นก่อนวัชพืชงอกและหลังวัชพืชงอก ในส่วนกาแฟเพื่อหาสารกำจัดวัชพืชที่มีประสิทธิภาพในการควบคุมวัชพืชได้ดี ไม่กระทบต่อการเจริญต่อต้นกาแฟและไม่ตกค้างในดินที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม พบว่า acetochlor และ oxyfluorfen มีประสิทธิภาพในการควบคุมวัชพืชได้ดี จนถึงระยะ 60 วันหลังพ่นสาร ส่วนในการศึกษาประสิทธิภาพสารกำจัดวัชพืชประเภทพ่นหลังวัชพืชงอกในกาแฟ พบว่า สารกำจัดวัชพืชทุกชนิดเป็นพิษต่อต้นกาแฟ แต่ไม่กระทบต่อการเจริญเติบโต โดยเฉพาะสารกำจัดวัชพืช glufosinate-ammonium + fomesafen อัตรา 105+50 กรัมสารออกฤทธิ์ต่อไร่ และ glufosinateammonium + oxyfluorfen อัตรา 105+24 กรัมสารออกฤทธิ์ต่อไร่ มีประสิทธิภาพในการควบคุมวัชพืชได้ดีจนถึงระยะ 30 วันหลังพ่นสาร
          โครงการวิจัยพัฒนาเครื่องจักรกลหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปกาแฟระดับเกษตรกร มีวัตถุประสงค์เพื่อวิจัยและพัฒนาต้นแบบเครื่องจักรกลสำหรับกระบวนการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลสดกาแฟอะราบิกาให้มีประสิทธิภาพ ราคาถูกสามารถผลิตเมล็ดกาแฟที่มีคุณภาพและเหมาะสมกับเกษตรกร ผลการดำเนินงาน ได้ต้นแบบเครื่องมือเก็บเกี่ยวผลกาแฟโดยวิธีรูด ซึ่งมีความสามารถในการทำงานเฉลี่ย 30.54 กิโลกรัมต่อชั่วโมง สูญเสียกระเด็นออกนอกที่รองรับ ร้อยละ 1.33 เครื่องมีความสามารถในการทำงานมากกว่าคนเก็บ 2.04 เท่า ต้นแบบเครื่องคัดแยกกาแฟผลอ่อนสามารถคัดผลอ่อนออกมาได้ 90.50 เปอร์เซ็นต์ ความสามารถในการทำงานเฉลี่ย 929.62 กิโลกรัมต่อชั่วโมง ใช้มอเตอร์ 1.5 แรงม้าเป็นต้นกำลัง ต้นแบบเครื่องขัดล้างเมือกกาแฟอะราบิการะดับเกษตรกร มีอัตราการทำงานในการขัดเมล็ดกะลาเมือก 701 กิโลกรัมต่อชั่วโมง คิดเป็นผลสดประมาณ 1,300 กิโลกรัมต่อชั่วโมง เปอร์เซ็นต์แตกหลังจากขัดเมือก 1.9 เปอร์เซ็นต์ ได้เมล็ดกาแฟกะลาที่สะอาดปราศจากเมือกสามารถนำไปตากได้ทันทีต้นแบบชุดเครื่องจักรกลสำหรับแปรรูปผลสดกาแฟอะราบิการะดับเกษตรกร เป็นการนำเครื่องต้นแบบที่พัฒนาขึ้นมาประกอบเป็นชุดให้ทำงานต่อเนื่อง ประกอบด้วยเครื่องคัดผลอ่อน เครื่องลอกเปลือกผลสด เครื่องคัดกะลาเมือก และเครื่องขัดเมือก ผลการทดสอบพบว่า มีความสามารถทำงานเฉลี่ย 802.65 กิโลกรัมผลสดต่อชั่วโมง มีการแตกหักหลังขัดเมือก 2.63 เปอร์เซ็นต์ ปริมาณการใช้น้ำเฉลี่ย 1.65 ลูกบาศก์เมตร/ชั่วโมง
          การศึกษาลักษณะเฉพาะของกาแฟอะราบิกา วัตถุประสงค์แเพื่อศึกษาและพัฒหน้าคุณค่าอัตลักษณ์ของกาแฟอะราบิกาพันธุ์คาติมอร์ ในปี พ.ศ. 2559 - 2561 โดยศึกษาลักษณะทางภูมิศาสตร์ ลักษณะทางกายภาพและองค์ประกอบทางเคมีของกาแฟอะราบิกาพันธุ์คาติมอร์ จำนวน 35 ตัวอย่าง ใน 29 แปลงที่ปลูกในพื้นที่ที่มีระดับความสูง 839 - 1499 เมตร จากระดับน้ำทะเล ในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย น่าน แม่ฮ่องสอน และพะเยา โดยแปรรูป 4 รูปแบบ ได้แก่ สีเปียก สีกึ่งเปียก แห้งแบบที่ 1 (เข้าเครื่องกะเทาะ 2 ครั้งล้าง และตากแห้ง) และวิธีแห้งแบบที่ 2 (ล้างและตากแห้ง) จากการดำเนินการพบว่า มีความแตกต่างอย่างชัดเจนในด้านสภาพภูมิศาสตร์ ได้แก่ พิกัด พืชที่ปลูกร่วม พืชร่มเงา ระบบการปลูก ความลาดชันของพื้นที่ การปฏิบัติดูแลรักษา ลักษณะดินโดยแบ่งหน้าตัดดินตามระดับความลึก และปริมาณธาตุอาหารที่พบในแต่ละระดับความลึกของรากกาแฟ และสภาพภูมิอากาศ สำหรับกาแฟอะราบิกาพันธุ์คาติมอร์ เชียงใหม่ 80 เมื่อปลูกในพื้นที่ต่างๆ พบว่ามีความแตกต่างกันทางสถิติในน้ำหนักของสารกาแฟ 1,000 เมล็ด จำนวนเมล็ดกาแฟต่อน้ำหนัก 100 กรัม เปอร์เซ็นต์เมล็ดกาแฟเกรด 1 - 4 เปอร์เซ็นต์ เมล็ดเกรด A เปอร์เซ็นต์เมล็ด Pea Berry ลักษณะของร่องของสารกาแฟ และในคุณสมบัติทางประสาทสัมผัสด้านคุณภาพการชิม แบบ Cup testing ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ย 79.72±0.97 คะแนน (%RSD=1.22) โดยมีกลิ่นแตกต่างกันในแต่ละพื้นที่และวิธีการแปรรูป คือ กลิ่นมะคาเดเมีย ช็อคโกแลต ขนมปังขิง เนย น้ำผึ้ง ดอกไม้อบแห้ง กาแฟคั่ว ถั่ว ธัญญพืช น้ำผึ้ง อบเชย สมุนไพร ผลไม้โกโก้ ขนมอบ และดอกไม้ ส่วนในการศึกษาลักษณะเฉพาะของกาแฟโรบัสตา พบว่าลักษณะทางกายภาพของเมล็ดกาแฟพันธุ์พื้นเมืองมีขนาดของเมล็ดใหญ่กว่าพันธุ์แนะนำของกรมวิชาการเกษตร (พันธุ์แชุมพร 2 ชุมพร 84-4 และชุมพร 84-5) ส่วนน้ำหนัก 100 เมล็ดกาแฟพันธุ์ชุมพร 2 ชุมพร 84-4 และชุมพร 84-5 มีน้ำหนัก 100 เมล็ดน้อยกว่าพันธุ์พื้นเมือง และเกษตรกรส่วนใหญ่ต้องการพันธุ์กาแฟที่มีขนาดเมล็ดใหญ่เนื่องจากเก็บเกี่ยวและแปรรูปได้ง่าย ขนาดของเมล็ดกาแฟขึ้นกับพันธุ์การปฏิบัติดูแลรักษา สภาพพื้นที่ปลูก สภาพภูมิอากาศ ส่วนกรรมวิธีในการแปรรูปสัมพันธ์กับน้ำหนักของเมล็ดโดยอัตราการเปลี่ยนผลสดเป็นเมล็ดแห้งกรรมวิธีแบบสีสดมีมากกว่ากรรมวิธีการตากแห้ง จากข้อมูลทั้งสองการทดลองทำให้ได้ข้อมูลพื้นฐานในการกำหนดอัตลักษณ์เฉพาะถิ่นของกาแฟเพื่อสามารถยกระดับในการเพิ่มมูลค่ากาแฟต่อไป
          รูปแบบที่เหมาะสมในการเก็บรักษาเมล็ดกาแฟ พบว่าการเก็บรักษาในถุง HDPE ที่หน้า 40 ไมครอน ซึ่งพบว่ามีคุณภาพใกล้เคียงกับถุง HDPE ที่หน้า 78 ไม่ครอน โดยเฉพาะคุณภาพการชิมในแต่ละเดือนมีแนวโน้มคุณภาพการชิมที่มากขึ้นเมื่อเก็บรักษาหน้าขึ้น คือ ตั้งแต่ 0 ถึง เดือนที่ 12 และลดลงตามลำดับ ในเดือนที่ 15 ถึงเดือน 24 โดยที่อายุเก็บรักษาเป็นเวลา 12 เดือนมีคุณภาพการชิมสูงที่สุด
          การหมักกาแฟอะราบิกาโดยจุลินทรีย์ถือเป็นนวัตกรรมการพัฒนากลิ่นรสกาแฟคุณภาพที่ได้รับการยอมรับในปัจจุบัน ซึ่งหัวใจสำคัญของการหมักกาแฟ คือ จุลินทรีย์ที่ใช้ในการหมักเมือกกาแฟ ได้แก่ ยีสต์และแบคทีเรียที่มีศักยภาพในการผลิตกลิ่นรส โครงการพัฒนาการหมักกาแฟอะราบิกาคุณภาพจึงได้พัฒนากระบวนการหมักกาแฟใหม่ประสิทธิภาพรูปแบบใหม่ 3 กระบวนการ ได้แก่ การหมักกาแฟโดยเทคนิค AAF หรือการหมักโดยเชื้อจุลินทรีย์ Saccharomyces cerevisiae strain BAwine แบบเติมอากาศและปรับกรด ที่สามารถควบคุมการหมักให้เสร็จภายในเวลา 18 ชั่วโมง มีการผลิตกลิ่นรสผลไม้ นอกจากนี้มีการใช้จุลินทรีย์ Pichia Klyuvari strain Pro-Y17 ในการหมักแบบไม่เติมอากาศที่มีศักยภาพดีในพื้นที่สูงและพัฒนากลิ่นรสกลุ่มชอคโกแลต และกระบวนการหมักแบบจำลองทางเดินอาหารสัตว์โดยเชื้อที่สกัดจากชะมดโดยเบื้องต้น สามารถพัฒนากลิ่นรสนมเนยให้กาแฟได้โดยใช้เชื้อจุลินทรีย์ผสมชนิด Lactobacillus plantarum, Pichia kudriavzevii ผสมกับเอนไซม์เปปซิน เอนไซม์จากตับอ่อน (pancreatin) และการปรับ pH ที่ 2.0 เวลาไม่น้อยกว่า 24 ชั่วโมง ทำให้เกิดรสชาติใหม่ ทั้งนี้มีการพัฒนาเครื่องช่วยหมักกาแฟทำให้ควบคุมการหมักง่ายโดยใช้หลักการของอากาศแบบยก มีการควบคุมการเติมอากาศและป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อจุลินทรีย์นอกสภาวะการหมัก ต้นทุนต่ำและกำลังการผลิตไม่น้อยกว่า 50 กิโลกรัมต่อครั้ง ผลพลอยได้จากการหมักกาแฟที่มีกว่าร้อยละ 60 ได้แก่ เปลือกหุ้มเมล็ดกาแฟ เมือกกาแฟและน้ำเสียจากการหมักกาแฟมีการนำไปวิเคราะห์และนำไปใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะเปลือกหุ้มเมล็ดกาแฟที่มีกรดอินทรีย์สูงสามารถพัฒนาเป็นสารปรุงแต่งรสได้เมื่อผ่านการหมักแบบกึ่งแห้งโดยเชื้อ Streptococus spp. และหากนำเชื้อ Aspergillus niger หมักสารสกัดที่ความเข้มข้น 40% จะมีผลยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อก่อโรคแอนแทรคโนสในกาแฟ โดยเพคตินจากเมือกที่เป็นชนิด High Methoxy Pectin สามารถนำมาผลิตสารเคลือบส้มเพื่อยืดอายุกว่า 10 วัน ในขณะที่น้ำหมักกาแฟสามารถนำกลับไปใช้ซ้ำได้ถึงสามครั้ง และตามผลการวิเคราะห์อัตราส่วนของ Cafestol และ Kahweol สามารถระบุอัตลักษณ์แหล่งผลิตกาแฟที่ผลการทดลองยืนยันว่าไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงต่ออัตราส่วนระหว่างกระบวนแปรรูป สามารถใช้ในการป้องกันการละเมิดสิทธิ์ของการสร้างกาแฟอัตลักษณ์โดยใช้หลักการทาง Chemometric ที่ประเมินอย่างรวดเร็ว
          การผลิตกาแฟคุณภาพจำเป็นต้องมีการตรวจสอบและรับรองการผลิตตั้งแต่แปลงทดสอบถึงแหล่งผลิตเพื่อสร้างความเชื่อถือให้แก่ผู้รับซื้อร่วมทั้งผู้บริโภค ได้พัฒนา (1) ระบบการตรวจสอบและพัฒนากาแฟคุณภาพตั้งแตการพัฒนาข้อมูลสนับสนุนการเก็บเกี่ยวกาแฟ 2 สายพันธุ์ ได้แก่ กาแฟอะราบิกาพันธุ์เชียงใหม่ 80 โดยใช้เกณฑ์ความหวาน (oBrix) และโรบัสตา พันธุ์ชุมพร 2 ใช้การเปลี่ยนแปลงสีเปลือกและปริมาตรผลเชอรี่ที่มีผลร่วมทั้งปริมาณสารประกอบกรดเมทิลบิวทาโนอิกและค่าเฟอีน (2.) ระบบการตรวจจำแนกกาแฟอะราบิกาและอะราบิกาและจำแนกอัตลักษณ์แหล่งผลิตด้วยสารกลุ่มไดเทพีนสองชนิด ได้แก่ ค่าเฟสโทล และค่าเวออล ที่สามารถใช้อัตราส่วน C/K เป็นตัวกำกับอัตลักษณ์ซึ่งจากผลการทดสอบจะคงที่ตั้งแต่ 90 วันหลังดอกบานถึงกระบวนการเก็บรักษาเมล็ดกาแฟ (3.) ระบบการจัดชั้นสารกาแฟโดยอ้างอิงจากมาตรฐานกาแฟโลกจัดจำแนกข้อบกพร่องของประเทศไทยโดยพบว่า ข้อบกพร่องหลักที่พบมากที่สุด คือ เมล็ดที่มีแมลงทำลาย รองลงมาคือ เมล็ดเชื้อรา

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 3 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 12-11-2567

แจ้งไฟล์หาย