คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การทดสอบเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชเพื่อการผลิตพืชปลอดภัย

คำหลัก : พริก โรคแอนแทรคโนส ชีวภัณฑ์ ภาคใต้ตอนบน เกษตรอินทรีย์ ขมิ้นชัน ชีวภัณฑ์ ด้วงงวงมันเทศ แตนเบียนโกนิโอซัส แบคทีเรียบีเอส พริก พืช สมุนไพร มวนพิฆาต มันเทศ โรคใบจุดสีม่วง โรคเหี่ยว โรคเหี่ยวเขียว โรคแอนแทรกโนส ไวรัสเอ็นพีวี ไส้เดือนฝอย หอมแบ่ง หนอนกระทู้ผัก หนอนกระทู้หอม หนอนหัวดำมะพร้าว

ผู้วิจัย : บุษราคัม อุดมศักดิ์

ผู้ร่วมวิจัย : ณัฎฐิมา โฆษิตเจริญกุล, สุรกิตติ ศรีกุล, บุษราคัม อุดมศักดิ์, นิภาภรณ์ ชูสีนวน, วิริยา ประจิมพันธุ์, กิรนันท์ เหมาะประมาณ, ภัทรพร ศรีวราพันธุ์, นิกร โคตรสมบัติ, จิติลักษณ์ เหมะ, สญชัย ขวัญเกื้อ, สมคิด ดำน้อย, มัตติกา ทองรส, โสภิตา สมคิด, วราภรณ์ อุดมดี, วินิต้า แสงทอง, ศรีนวล สุราษฎร์, รัติกาล ยุทธศิลป์, กุศล ถมมา, นิยม ไข่มุกข์, แคทลียา เอกอุ่น, กุลธิดา ดอนอยู่ไพร, ยุพา สุวิเชียร, เกตุวดี สุขสันติมาศ, อิศเรส เทียนทัด, ทิพย์ดรุณี สิทธินาม, อดุลย์รัตน์ แคล้วคลาด, นรีรัตน์ ชูช่วย, สาทิพย์ มาลี และรุ่งนภา ทองเคร็ง

หน่วยงาน :

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: รายงานความก้าวหน้า

จำนวนผู้อ่าน: 4 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          แผนงานวิจัยย่อย การทดสอบเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชเพื่อการผลิตพืชปลอดภัยดำเนินการในช่วงปี พ.ศ. 2562 – 2564 ประกอบด้วย 2 โครงการวิจัย โครงการแรกวิจัยและพัฒนาการทดสอบการป้องกันกำจัดศัตรูพืชที่สำคัญแบบผสมผสาน (IPM) โดยเฉพาะโรคแอนแทรคโนสซึ่งเป็นโรคที่สำคัญของพริกที่ในพื้นที่ภาคใต้ตอนบน ได้แก่ จังหวัดนครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี และภูเก็ต วัตถุประสงค์เพื่อถ่ายทอดความรู้การใช้สารชีวภัณฑ์ในการผลิตพริกแบบผสมผสาน โดยการสร้างแปลงสาธิต ส่งเสริมให้เกษตรใช้สารชีวภัณฑ์แบบผสมผสานตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตร พบว่าสามารถลดการระบาดของโรคและแมลงศัตรูที่สำคัญของพริกได้ ทำให้เก็บเกี่ยวผลผลิตพริกได้จำนวนครั้งมากกว่าวิธีของเกษตรกรและไม่พบสารตกค้าง จึงได้มีการขับเคลื่อนผลงานวิจัยสู่สาธารณะในรูปแบบต่างๆ เช่น หนังสือคู่มือ การถ่ายทอดผ่านโครงการยกระดับคุณภาพมาตรฐานสินค้าเกษตร (รับรอง GAP), โครงการพัฒนาเกษตรกรรมยั่งยืน (รับรองอินทรีย์), ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) และประชาสัมพันธ์ผ่านแพลทฟอร์มออนไลน์ เช่น เฟซบุ๊ค เป็นต้น ซึ่งเกษตรกรสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการผลิตพืชเพื่อให้ได้ผลผลิตที่ปลอดภัยและมีมาตรฐานได้ต่อไป โครงการที่ 2 วิจัยการทดสอบเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชเพื่อการผลิตพืชปลอดภัยโดยเกษตรกรมีส่วนร่วม ดำเนินงานใน 4 ภูมิภาคของประเทศไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบและพัฒนาเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ในระดับชุมชนและเพื่อสร้างชุมชน หรือกลุ่มเกษตรกรต้นแบบที่ผลิตพืชปลอดภัยหรือเกษตรอินทรีย์และสามารถผลิตขยายชีวภัณฑ์เพื่อใช้ในระดับชุมชนหรือกลุ่มเกษตรกร กิจกรรมที่ 1 ดำเนินการทดสอบในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง พบว่าชีวภัณฑ์ Bacillus subtilis (BS-DOA 24) สามารถควบคุมและลดการเกิดโรคเหี่ยวเขียวขมิ้นชัน และไพล ได้ดี เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยสุทธิเพิ่มขึ้น 93% และ 87% ตามลำดับ และลดการเกิดโรคเหี่ยวของพริกรายได้เฉลี่ยสุทธิเพิ่มขึ้น 5.8 - 21 % เกษตรกรมีความพึงพอใจต่อชีวภัณฑ์ในระดับมากถึงมากที่สุดการทดสอบชีวภัณฑ์ B.subtilis สายพันธุ์ 20W33 ในการป้องกันโรคแอนแทรคโนสพริกพบว่า สามารถควบคุมและลดการเกิดโรคแอนแทรคโนสพริกได้ดี เกษตรกรมีความพึงพอใจในระดับมากถึงมากที่สุด กิจกรรมที่ 2 ดำเนินการทดสอบในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน พบว่าชีวภัณฑ์สามารถลดปริมาณของด้วงหมัดผัก ลดความเสียหายของผักกาดขาวปลีจากหนอนกระทู้ผักของมะเขือเทศจากหนอนเจาะสมอฝ้าย และของหนอนกระทู้ในหอม ลดโรครากปมของพริก โรคเหี่ยวเขียวของมะเขือเทศและพริกได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ทำให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น และรายได้สุทธิเพิ่มมากขึ้น เกษตรกรมีความพึงพอใจต่อเทคโนโลยีการใช้ชีวภัณฑ์ของกรมวิชาการเกษตรในระดับมากที่สุด กิจกรรมที่ 3 ดำเนินการทดสอบในพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง พบว่า การใช้ไตรโคเดอร์มาสามารถป้องกันกำจัดโรคตายพรายกล้วยน้ำว้ามากกว่า 99% การทดสอบการผลิตพืชปลอดภัยโดยใช้ชีวภัณฑ์ในหอมแดง หอมแบ่ง ขิง กระชายดำ พริกชี้ฟ้า หน่อไม้ฝรั่ง มันเทศ และมันฝรั่ง พบว่าเกษตรกรมีรายได้สุทธิเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 3.34 – 96.7% เกษตรกรมีการยอมรับเทคโนโลยี 91 - 100 % การถ่ายทอดเทคโนโลยีการทดสอบการใช้สารชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืชเพื่อการผลิตพืชปลอดภัยในพื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง มีเกษตรกรและผู้สนใจเข้าร่วมงาน จำนวน 571 ราย เกษตรกรมีการยอมรับเทคโนโลยีร้อยละ 91 - 99 กิจกรรมที่ 4 การทดสอบในพื้นที่ภาคกลาง พบว่า การใช้สารชีวภัณฑ์ ได้แก่ NPV สามารถกำจัดหนอนกระทู้หอม และ B. subtilis สามารถควบคุมโรคใบจุดสีม่วงในหอมแบ่งได้ดี มีผลผลิตเพิ่มขึ้น การใช้ไส้เดือนฝอยช่วยป้องกันกำจัดด้วงงวงมันเทศได้ดี สัดส่วนรายได้ต่อการลงทุน (BCR) ของกรรมวิธีทดสอบสูงกว่ากรรมวิธีเกษตรกรทั้ง 2 ฤดูกาล เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น การทดสอบการกำจัดหนอนหัวดำมะพร้าวด้วยมวนพิฆาตและแตนเบียนโกนิโอซัสลดหนอนหัวดำมะพร้าวได้ 53.9 - 100 และ 44.5 - 100% ตามลำดับ เกษตรกรยอมรับเทคโนโลยี 80 - 90%

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 3 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 18-11-2567

แจ้งไฟล์หาย