คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การพัฒนาและใช้ประโยชน์สีย้อมธรรมชาติจากห้อม

คำหลัก : ห้อม สารอินดิโก้ เนื้อห้อม เทคโนโลยีการผลิต

ผู้วิจัย : ประนอม ใจอ้าย

ผู้ร่วมวิจัย : นราทร สุขวิเสส, วิมลวรรณ วัฒนวิจิตร, สุทธินี เจริญคิด, พรรณพิมล สุริยะพรหมชัย และอังคนา พวงเงินมาก

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ กองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร และสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 1

ปี: 2564

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 65 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การย้อมผ้าหม้อห้อม มีการใช้สีสังเคราะห์ทำให้ผลิตภัณฑ์ไม่มีคุณภาพ เกษตรกรขาดความรู้ในการผลิตเนื้อห้อม การเตรียมน้ำย้อมห้อม การนำสารสกัดจากห้อมมาใช้ประโยชน์เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับพืชท้องถิ่นและผลิตภัณฑ์ชุมชน การพัฒนาและใช้ประโยชน์สีย้อมธรรมชาติจากห้อม ประกอบด้วยการศึกษาอิทธิพลของอุณหภูมิน้ำ เวลาแช่ใบห้อม และการเติมผงสังกะสีในขั้นตอนการทำเนื้อห้อมให้มีคุณภาพ การเตรียมน้ำย้อมห้อมที่เหมาะสม การใช้สารช่วยติดสีในผ้าฝ้ายและผ้าไหมก่อนการย้อมด้วยห้อม จำนวนการย้อมสีห้อมต่อความคงทนของแสงและการซักของผ้าฝ้ายและผ้าไหม และการศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพของสารสกัดใบห้อมและการพัฒนาแชมพูผสมสารสกัดห้อม ผลการทดลองพบว่า การศึกษาเพื่อหาสภาพที่เหมาะสมในการผลิตเนื้อห้อม การแช่ใบในน้ำอุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส นาน 36 ชั่วโมง เหมาะสมที่สุดในการผลิตเนื้อห้อม การศึกษาวิธีการผลิตเนื้อห้อม เพื่อให้ได้ผ้าย้อมห้อมที่มีสีน้ำเงินเข้ม คงทนต่อการซักและแสง โดยการเติมผงสังกะสี และสังกะสีออกไซด์12 24 และ 36 กรัม และแคลเซียมออกไซด์ 120 กรัม พบว่าการเติมซิงค์ออกไซด์ 36 กรัม มีค่าสีน้ำเงิน (b*) สูงสุดที่ -21.33 กรรมวิธีที่เติมซังกะสีออกไซด์ 12 และ 24 กรัม ทำให้ผ้าฝ้ายที่ย้อมมีความคงทนต่อแสงระดับ 4 การศึกษาหาสูตรและวิธีการเตรียมน้ำย้อมที่ให้ได้สีย้อมห้อมจากธรรมชาติที่คุณภาพดีที่สุด ประกอบด้วยเนื้อห้อม 1 กิโลกรัม น้ำด่าง pH 14 ปริมาณ 2 ลิตร และน้ำมะขามเปียก 200 มิลลิลิตร ทำให้ผ้าฝ้ายที่ย้อมมีความคงทนของสีต่อการซักดีที่สุด การศึกษาคุณสมบัติด้านความคงทนของผ้าฝ้ายและผ้าไหม หลังจากย้อมห้อมด้วยจำนวนครั้งที่ต่างกัน พบว่า ความคงทนของสีเพิ่มขึ้นตามจำนวนการย้อม ผ้าฝ้ายย้อมติดสีน้ำเงินเข้มกว่าผ้าไหมที่จำนวนการย้อมเท่ากัน ค่า K/S ของผ้าฝ้ายอยู่ในช่วง 10.26 - 33.15 ผ้าไหมอยู่ระหว่าง 4.39 - 15.19 มีความคงทนต่อแสงในระดับ 5 ดี และความทนต่อการซักที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส ผ้าฝ้ายและผ้าไหมที่ผ่านการย้อมทุกกรรมวิธีมีค่าการซีดและการเปื้อนติดสีระดับ 5 หรือดีมาก ไม่ซีดตกและไม่เปื้อนติดสี แต่ซักที่อุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียส มีการเปื้อนติดสีในผ้าไนลอนในระดับปานกลาง การใช้สารช่วยติดสีในผ้าฝ้ายและผ้าไหมก่อนการย้อมด้วยห้อม ด้วยสารช่วยติดที่สกัดจากเปลือกและใบพืช 6 ชนิด ได้แก่ เปลือกเพกาเปลือกมะขามป้อม เปลือกสมอไทย ใบฝรั่ง ใบขี้เหล็ก และใบยูคาลิปตัส แล้วย้อมด้วยห้อม ทั้งผ้าฝ้ายและผ้าไหมมีความคงทนของสีต่อการซัก ไม่ต่างจากผ้าที่ไม่ใช้สารช่วยติด การใช้สารช่วยติดสีทำให้ความเข้มของสีน้ำเงินลดลง การศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพของสารสกัดใบห้อมและการพัฒนาแชมพูผสมสารสกัดห้อม สารสกัดห้อมด้วยเอทานอล สูตรที่เหมาะสมสำหรับแชมพู คือ สารสกัดห้อม 0.4%, 60% SLES 15%, sodium chloride 1%, polyquaternium-44 0.5%, cocamido propyl betain 6%, PEG120 Methyl Glucose 2%, panthenol 0.5% และสารกันเสีย (Bronidox L) 0.1% การวิจัยเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ย้อมผมธรรมชาติจากห้อม โดยทดสอบการติดสีผมของผงห้อมและสารสกัดสีจากห้อมในรูปอินดิโก้และอินดิโก้คาร์มีน พบว่าผงห้อมสามารถย้อมเส้นผมได้สีน้ำตาลที่เข้มกว่าการย้อมด้วยผงเทียนกิ่ง การพัฒนาผลิตภัณฑ์ย้อมผมจากผงห้อมและการผสมผงเทียนกิ่งทำให้ย้อมมีสีเข้มขึ้น โดยครีมย้อมผมที่มีส่วนผสมของผงห้อมและผงเทียนกิ่งอัตรา 3 ต่อ 1 ได้รับการยอมรับจากผู้บริโภคมากที่สุดซึ่งผลิตภัณฑ์ย้อมผมที่ได้มีความคงตัว ไม่มีการเปลี่ยนแปลงลักษณะปรากฏ สี และกลิ่น โดยการย้อมผมทิ้งไว้นาน 45 นาทีขึ้นไปจะได้สีผมที่มีความเข้มของสีมากสุด

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 17 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 02-01-2568

แจ้งไฟล์หาย