คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดแมงลัก

คำหลัก : แมงลัก ปุ๋ย ผลผลิตเมล็ดแมงลัก ปลูกใหม่ ปลูกแบบไว้ตอ ผลผลิตเมล็ด แมงลัก

ผู้วิจัย : อารีรัตน์ พระเพชร

ผู้ร่วมวิจัย : อรณิชชา สุวรรณโฉม และสุรศักดิ์ วัฒนพันธุ์สอน

หน่วยงาน :

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 41 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          โครงการวิจัยการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดแมงลัก ทำการทดลองระหว่างปี 2561- 2563 ที่แปลงทดลองของศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสุโขทัย ซึ่งเป็นแหล่งผลิตเมล็ดแมงลักที่สำคัญของประเทศ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ได้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพเมล็ดแมงลัก สามารถลดต้นทุนและเพิ่มผลผลิตต่อพื้นที่และนำไปแนะนำให้เกษตรกรและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ใช้ประโยชน์ต่อไป การวิจัยแบ่งเป็น 2 การทดลอง คือ การทดลองที่ 1 ศึกษาอัตราปุ๋ยที่เหมาะสมต่อการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพเมล็ดแมงลัก ทำการทดลองปี 2561 - 2562 โดยวางแผนการทดลองแบบ Randomize Complete Block ประกอบดัวย 6 กรรมวิธี 3 ซ้ำ ดังนี้ กรรมวิธีที่ 1 ใส่ปุ๋ย อัตรา 6-3-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ กรรมวิธีที่ 2 ใส่ปุ๋ย อัตรา 6-5-6 กิโลกรัม N - P2O5- K2O ต่อไร่ กรรมวิธีที่ 3 ใส่ปุ๋ย อัตรา 9-3-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ กรรมวิธีที่ 4 ใส่ปุ๋ยอัตรา 9-5-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ กรรมวิธีที่ 5 ใส่ปุ๋ย อัตรา 13-3-3 กิโลกรัม N - P2O5 -K2O ต่อไร่ (วิธีเกษตรกร ) และกรรมวิธีที่ 6 ไม่มีการใส่ปุ๋ย (control) ผลการทดลองพบว่า การใส่ปุ๋ยไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม ในอัตรา 6-5-6 มีความสูงแตกต่างกันทางสถิติ มากที่สุด คือ 93.73 เซนติเมตร แต่ไม่มีผลต่อความกว้างทรงพุ่ม การใสปุ๋ยอัตรา 9-3-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ ทำให้มีจำนวนช่อดอกต่อต้นมากที่สุด คือ 9.15 แต่ปุ๋ยไม่มีผลต่อจำนวนดอกต่อช่อ จำนวนวันออกดอก และอายุเก็บเกี่ยว การใส่ปุ๋ยแต่ละกรรมวิธีให้ผลผลิตเมล็ดรวมที่ความชื้น 8 เปอร์เซ็นต์ ไม่แตกต่างกัน แต่การใส่ปุ๋ยอัตรา 9-5-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ มีผลผลิตเมล็ดดีสูงสุด 59.13 กิโลกรัมต่อไร่ และมีเมล็ดดีคิดเป็นร้อยละ 78 โดยน้ำหนัก ซึ่งมากกว่าทุกอัตราปุ๋ย จึงได้นำอัตราปุ๋ย 6-3-6 6-5-6 9-3-6 9-5-6 กิโลกรัม N - P2O5 - K2O ต่อไร่ เปรียบเทียบกับวิธีเกษตรกร มาใช้ในการเพิ่มผลผลิตในการทดลองที่ 2 คือ ผลของอัตราปุ๋ยไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม ต่อการให้ผลผลิต และคุณภาพเมล็ดแมงลัก ระหว่างวิธีการปลูกแบบไว้ตอและการปลูกใหม่ ในปี 2562 - 2563 วางแผนการทดลอง Split plot จำนวน 3 ซ้ำ Main plot คือ วิธีการปลูก M1 คือ การปลูกใหม่แบบ-ย้ายกล้า M2 คือ การปลูกแบบไว้ตอ โดยมี Sub plot คือ อัตราปุ๋ย N - P2O5- K2O ที่แตกต่างกัน 6 ระดับ ดังนี้ อัตรา 6-3-6 6-5-6 9-3-6 9-5-6 13-3-3 กิโลกรัม N - P2O5- K2O/ไร่ (วิธีเกษตรกร ) และไม่มีการใส่ปุ๋ย (control) ผลการทดลองพบว่า ผลผลิตในปี 2562 วิธีการปลูกแบบย้ายปลูก และการปลูกแบบไว้ตอไม่แตกต่างกันทางสถิติทุกอัตราปุ๋ย โดยการปลูกแบบย้ายปลูกให้ผลผลิต 37.26 กิโลกรัมต่อไร่ และการปลูกแบบไว้ตอให้ผลผลิต 33.03 กิโลกรัมต่อไร่ที่ความชื้นเมล็ด 8 เปอร์เซ็นต์ และมีขนาดเมล็ดไม่แตกต่างกัน 0.72 และ 0.73 กรัมต่อ 1000 เมล็ด ในขณะที่ในปี 2563 ผลผลิตเมล็ดที่ความชื้น 8 เปอร์เซ็นต์ การปลูกแบบย้ายปลูก ให้ผลผลิตเฉลี่ย 45.67 กิโลกรัมต่อไร่ ทุกอัตราปุ๋ย ส่วนการปลูกแบบไว้ตอ 43.93 กิโลกรัมต่อไร่ แต่พบว่าการใส่ปุ๋ยที่อัตรา 6-3-6 กิโลกรัม N - P2O5- K2O/ไร่ ให้ผลผลิตสูงที่สุด 50.21 กิโลกรัมต่อไร่ แต่ไม่แตกต่างกับทุกอัตราปุ๋ยยกเว้นกรรมวิธีที่ไม่มีการใส่ปุ๋ยเลย คือ ให้ผลผลิตน้อยที่สุดอยู่ที่ 34.8 กิโลกรัมต่อไร่ ดังนั้น ผลผลิตเมล็ดแมงลักที่เกิดจากการปลูกแบบย้ายปลูกและการปลูกแบบไว้ตอ หากมีการใสปุ๋ยไนโตรเจนฟอสฟอรัส โพแทสเซียม ให้น้ำในช่วงแรกที่ปลูกถึง 2 เดือนหลังปลูก สามารถให้ผลผลิตไม่แตกต่างกันแต่จะสามารถลดต้นทุนการผลิตได้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเตรียมดินปลูก และแรงงานค่าจ้างปลูก เห็นได้จากต้นทุนการผลิต แบบย้ายปลูก 3,400 บาท ต่อไร่ ในขณะที่การปลูกแบบไว้ตอไม่ต้องเตรียมดิน และค่าจ้างปลูก แต่มีการให้น้ำเพิ่มขึ้นอีก 1 ครั้ง แต่ต้นทุนการผลิตก็ยังน้อยกว่า 1,250 บาท คิดเป็นร้อยละ 63

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 21 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 11-02-2568

แจ้งไฟล์หาย