คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

เทคโนโลยีการเพิ่มผลผลิตและสารสำคัญบัวบก ขมิ้น ฟ้าทะลายโจร และกระชายดำ

คำหลัก : บัวบก สารเอเชียติกโคไซด์

ผู้วิจัย : ประนอม ใจอ้าย

ผู้ร่วมวิจัย : เกษร แช่มชื่น, วัชรา สุวรรณ์อาศน์, พรรณพิมล สุริยะพรหมชัย, สุธีรา ถาวรรัตน์, ยุพา สุวิเชียร, สมบัติ บวรพรเมธี, ปรีดาวรรณ ไชยศรีชลธาร, มณทิรา ภูติวรนาถ, พีรพงษ์ เชาวนพงษ์ และศรีสุดา โท้ทอง

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรพิจิตร สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 7 สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 2 ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรอุทัยธานี สถาบันวิจัยเกษตรวิศวกรรม ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรกาญจนบุรี กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร และสถาบันวิจัยพืชสวน

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 65 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การวิจัยพัฒนาและทดสอบเทคโนโลยีการเพิ่มผลผลิตและสารสำคัญบัวบก ขมิ้น ฟ้าทะลายโจร และกระชายดำ เพื่อเพิ่มผลผลิตคุณภาพและพัฒนาเครื่องสกัดสมุนไพรแบบต่อเนื่องที่เหมาะสมดังนี้ 1) การเปรียบเทียบสายต้นบัวบกที่ให้สารสำคัญสูง 3 สายต้น ได้แก่ สายต้นระยอง นครปฐมเป็นสายต้นที่เป็นการค้า และสายต้นที่เกษตรกรปลูกในจ.แพร่ พิจิตร และชัยนาท การเจริญเติบโตของบัวบกทั้ง 3 สายต้น ไม่แตกต่างทางสถิติ จังหวัดแพร่ได้ผลผลิตบัวบกสด 540 - 815 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนักแห้ง 70 - 115 กิโลกรัมต่อไร่ ปริมาณสาร Asiaticoside 0.027 - 0.124 % จังหวัดพิจิตร ทั้ง 3 สายต้น ให้ผลผลิตบัวบกสด 805 - 2,363 กก./ไร่ น้ำหนักแห้ง 70 - 210 กก./ไร่ ปริมาณสาร Asiaticoside 0.076 - 0.121% สายต้นระยองและพิจิตรมีสาร Asiaticodide สูงกว่าสายต้นนครปฐม จังหวัดชัยนาททั้ง 3 สายต้น ผลผลิตบัวบกสด 286 - 1,433 กก./ไร่ น้ำหนักแห้ง 15.2 - 315.4 กก./ไร่ ปริมาณสาร Asiaticoside 0.322 - 1.15% ให้ผลผลิตสด1,986 - 3,497 กก./ไร่ ปริมาณ Asiaticoside สายต้นระยอง 0.31 - 0.54% สายต้นนครปฐม 0.26 - 0.40% และสายต้นพื้นเมือง 0.31 - 0.55% บัวบกที่ปลูกในฤดูฝนมีปริมาณ Asiaticoside สูงกว่าฤดูแล้ง 2) การจัดการธาตุอาหาร NPK ที่เหมาะสมสำหรับการผลิตบัวบก โดยใช้ผลการวิเคราะห์พืชร่วมกับผลวิเคราะห์ดิน อัตราปุ๋ยที่เหมาะสม คือ ปุ๋ยไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมอัตรา 2.5-1-6 กิโลกรัม N- P2O5-K2O ต่อไร่ แล้วนำไปเปรียบเทียบอัตราปุ๋ยของเกษตรกรพบว่า วิธีทดสอบทำให้การเจริญเติบโต ผลผลิต และปริมาณ Asiaticoside ของบัวบกมากกว่าวิธีเกษตรกร โดยให้ผลผลิตน้ำหนักสด 1,147 กก./ไร่ น้ำหนักแห้ง 52.6 กก./ไร่ ปริมาณ Asiaticoside 0.332 กรัม ส่วนวิธีเกษตรกรให้น้ำหนักสดและน้ำหนักแห้ง 1,104 และ 47.4 กก./ไร่ ตามลำดับ และปริมาณสาร Asiaticoside 0.324 กรัมต่อน้ำหนักแห้ง 100 กรัม 3) ระยะการเจริญเติบโตและปริมาณสารสำคัญที่เหมาะสม พบว่าระยะดอกบาน 25 50 และ 75% มีการเจริญเติบโต ผลผลิต และปริมาณสาร Asiaticoside 0.17 - 0.19% ไม่แตกต่างกันทางสถิติ และปริมาณ Asiaticoside ในฤดูฝนสูงกว่าฤดูแล้ง 4) การทดสอบเทคโนโลยีการผลิตฟ้าทะลายโจรที่ จ.ชัยนาท และจ.สุราษฏร์ธานี ขมิ้นชันที่ จ.อุทัยธานี และกระชายดำที่ จ.พิษณุโลก เปรียบเทียบกรรมวิธีทดสอบ และกรรมวิธีเกษตรกร พบว่าแปลงต้นแบบการผลิตฟ้าทะลายโจรที่ จ.ชัยนาท ทำให้น้ำหนักสด 3,373 กก./ไร่ น้ำหนักแห้งเฉลี่ย 926 กก./ไร่ ต้นทุนเฉลี่ย 31,756 บาทต่อไร่รายได้ 134,933 บาท/ไร่ รายได้สุทธิ 104,405 บาทต่อไร่ และมีสัดส่วนรายได้ต่อการลงทุน (BCR) 4.81 และมีสาร Andrographolide 2.8 - 5.6% และ จ.สุราษฎร์ธานี ฟ้าทะทายโจรพันธุ์พิษณุโลก5-4 มีการเจริญเติบโตทางลำต้น และการให้ผลผลิตสูงกว่าพันธุ์พิจิตร4-4 อย่างมีนัยสำคัญยิ่ง การทดสอบเทคโนโลยีการผลิตขมิ้นชันที่ จ.อุทัยธานี พบว่ากรรมวิธีทดสอบมีผลผลิต 1,019 กก./ไร่ ต้นทุนการผลิต 7,231 บาท/ไร่ รายได้ 20,382 บาทต่อไร่ BCR 2.84 สูงกว่ากรรมวิธีเกษตรกร ผลผลิต 785 กก./ไร่ ต้นทุน 6,148 บาท/ไร่ รายได้ 15,696 บาท/ไร่ และ BCR 2.57 ตามลำดับ และเทคโนโลยีการผลิตกระชายดำที่ จ.พิษณุโลก พบว่ากรรมวิธีทดสอบได้ผลผลิตเฉลี่ย 1,150 กก./ไร่ วิธีเกษตรกรได้ผลผลิต 950 กก./ไร่ และกรรมวิธีทดสอบพบโรคเหี่ยวน้อยกว่ากรรมวิธีเกษตรกร 15 เปอร์เซ็นต์ และ 5) การพัฒนาเครื่องสกัดสมุนไพรแบบต่อเนื่องโดยใช้เทคนิคการทำให้สมุนไพรเป็นของแข็งด้วยก๊าซเฉื่อยก่อนบดละเอียดเพื่อให้สามารถสกัดสารสำคัญในสมุนไพรได้มากขึ้น พบว่าส่วนของชุดอุปกรณ์ลดขนาดสมุนไพร สามารถหั่นต้นฟ้าทะลายโจรจากขนาดความยาว 30 ซม.เหลือ 10 – 16 มม. ความสามารถในการหั่น 120 กก./ชั่วโมง ซึ่งต้องพัฒนาต่อให้มีความยาวน้อยกว่า 10 มม.

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 18 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 11-02-2568

แจ้งไฟล์หาย