คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ระบบการผลิตหัวพันธุ์มันฝรั่ง

คำหลัก : Naphthalene acetic acid (NAA) ระยะปลูก ระบบแอโรโปนิค การ greening การผลิตหัวพันธุ์

ผู้วิจัย : อรทัย วงค์เมธา

ผู้ร่วมวิจัย : อนุภพ เผือกผ่อง, ศิริลักษณ์ อินทะวงศ์, อรอนงค์ สว่างสุริยวงษ์, กิตติชัย แซ่ย่าง, สาคร ยังผ่อง, ทิพยาภรณ์ พุทธรักษา, วีระพรรณ ตันเส้า, ศิรินันท์ญา จรินทร, สุรัสวดี ปัญญาเพิ่ม, สุพัฒน์ ประขัน และเสกสรณ์ ย่างกุลไพโรจน์

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ และศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรเชียงใหม่

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 42 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรเชียงใหม่ ต.โป่งน้ำร้อน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ปี 2560 - 2562 โดยวางแผนการทดลองแบบ Split plot in RCBD ประกอบด้วย 2 ปัจจัย 4 ซ้ำ ปัจจัยหลัก คือ การจุ่มฮอร์โมนเร่งการเกิดราก Naphthalene acetic acid (NAA) ได้แก่ ไม่จุ่มฮอร์โมน และจุ่มฮอร์โมน NAA ที่ความเข้มข้น 1 mg l-1 นาน 15 นาที ปัจจัยรอง คือ ระยะปลูก 3 แบบ (ต้นxแถว) ได้แก่ 10x10 เซนติเมตร 10x20 เซนติเมตร และ 10x30 เซนติเมตร พบว่าในฤดูหนาวยอดตัดชำมันฝรั่งที่จุ่มฮอร์โมน NAA นาน 15 นาที ร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร ในพื้นที่ ศกล.ชม.และศวพ.ชม. จะทำให้มีจำนวนหัวมันฝรั่งเฉลี่ยต่อพื้นที่ปลูก 400 ตารางเมตร มากที่สุด โดยในพื้นที่ปลูก ศกล.ชม. มีจำนวนหัวเฉลี่ย 45,456 หัว ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับปลูกแบบไม่จุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร แต่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับกรรมวิธีอื่น ส่วน ศวพ.ชม. มีจำนวนหัวเฉลี่ย 41,817 หัว แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการปลูกแบบไม่จุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร แต่แตกต่างจากกรรมวิธีอื่นๆ และในฤดูฝน การปลูกแบบไม่จุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร ที่ ศกล.ชม. มีจำนวนหัวเฉลี่ยต่อพื้นที่ 400 ตารางเมตร มากที่สุด 32,685 หัว แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับกรรมวิธีอื่น คุณภาพผลผลิตในการปลูกแบบไม่จุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x20 และ 10x30 เซนติเมตร มีเปอร์เซ็นต์แป้งเฉลี่ยมากที่สุด 17.7 เปอร์เซ็นต์ ปริมาณน้ำตาลของหัวมันฝรั่งภายหลังเก็บเกี่ยวผลผลิตช่วงฤดูฝนของการปลูกแบบจุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร มีปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ (TSS) น้ำตาล glucose น้ำตาล fructose เฉลี่ยน้อยที่สุด 6.03 6.00 และ 5.98 % ตามลำดับ ต้นทุนการผลิตหัวพันธุ์มันฝรั่งในฤดูหนาว และฤดูฝนในพื้นที่ ศกล.ชม. คิดเป็น 7 บาท และ 9 บาทต่อหัว ตามลำดับ ต้นทุนการผลิตในฤดูหนาวต่ำกว่า ศวพ.ชม. ร้อยละ 36 ต่อหัว ดังนั้นการปลูกแบบจุ่มฮอร์โมน NAA ร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร ช่วงฤดูหนาวในระบบแอโรโปนิคทำให้ได้ผลผลิตมากที่สุด และการปลูกแบบไม่จุ่มฮอร์โมนร่วมกับระยะปลูก 10x10 เซนติเมตร จะให้ได้ผลผลิตในช่วงฤดูฝนมากที่สุด และมีคุณภาพดี 2) การศึกษาการเจริญเติบโตของหัวพันธุ์มันฝรั่ง (G0; prebasic seed) โดยการ greening ในระบบแอโรโปนิค ดำเนินการทดสอบที่ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ (แม่เหียะ) ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชียงใหม่ และศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ (ขุนวาง) ต.แม่วิน อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ ปี 2560 - 2563 โดยวางแผนการทดลอง Randomized Completely Block Design (RCBD) ประกอบด้วย 4 กรรมวิธีๆ ละ 4 ซ้ำ ได้แก่ ไม่มีการ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง (Control) การ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 3 วัน 6 วัน และ 9 วัน นำไปเก็บรักษาที่อุณหภูมิ 5±1ºC เป็นเวลา 7 เดือน (28 สัปดาห์) โดยบันทึกเปอร์เซ็นต์การสูญเสียน้ำหนักของผลผลิต จำนวนตา การงอกของตา และคุณภาพของผลผลิต พบว่าหัวพันธุ์มันฝรั่งที่ผ่านการ greening เป็นเวลา 9 วัน จะมีเปอร์เซ็นต์การสูญเสียน้ำหนักเฉลี่ยน้อยที่สุด 11% และมีจำนวนตาที่งอกน้อยที่สุด 13.8 ตา ภายหลังจากเก็บรักษา 7 เดือน หัวพันธุ์มันฝรั่งที่ผ่านการ greening เป็นเวลา 3 วัน และไม่มีการ greening ภายหลังการเก็บรักษา 6 - 6.5 เดือน จะมีขนาดความกว้างของตาอยู่ระหว่าง 2.5 - 2.6 มิลลิเมตร มีขนาดความยาวของตาเฉลี่ยน้อยที่สุด 3.6 มิลลิเมตร มีปริมาณน้ำตาลซูโครสกลูโคส และฟรุกโตส อยู่ระหว่าง 7.9 – 8.2, 8.1 – 8.3 และ 8.3 – 8.4% ตามลำดับ ซึ่งแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 9 วัน และมีอายุการเก็บรักษานาน 4 - 4.5 เดือน ส่วนมันฝรั่งที่ผ่านการ greening 6 วัน จะทำให้มีปริมาณสาร solanine สูงที่สุด 34.26 µg g-1 และ การ greening 9 วัน จะทำให้มีปริมาณสาร chaconine สูงที่สุด 70.14 µg g-1 จากนั้นนำหัวพันธุ์มันฝรั่ง G0 ที่ผ่านการ greening ในระยะเวลาที่แตกต่างกันมาปลูกทดสอบในสภาพแปลง (G1; basic seed) เพื่อศึกษาการเจริญเติบโตของหัวพันธุ์มันฝรั่ง (G0) โดยการ greening ในระบบแอโรโปนิคในสภาพแปลง (G1) ปี 2561–2563 โดยวางแผนการทดลองแบบ Randomized Completely Block Design (RCBD) ประกอบด้วย 4 กรรมวิธีๆ ละ 5 ซ้ำ ประกอบด้วย หัวพันธุ์มันฝรั่ง G0 ไม่มีการ greening (Control) การ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 3 วัน 6 วัน และ 9 วัน พบว่า การ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 6 วัน จะทำให้ได้ผลผลิต G1 ที่มีน้ำหนักต่อหลุมมากที่สุด 472.5 กรัม น้ำหนักผลผลิตเฉลี่ยต่อ 20 ตารางเมตร 30.9 กิโลกรัม น้ำหนักผลผลิตเกรด 3 (∅4.5 – 5.5 cm) 539 กิโลกรัม และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่มากที่สุด 2,465 กิโลกรัม ซึ่งไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับกรรมวิธีอื่นๆ มีเปอร์เซ็นต์แป้งสูงที่สุด 16.7% และปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ (TSS) และปริมาณน้ำตาลกลูโคสในหัวพันธุ์มันฝรั่งน้อยที่สุด 5.7% ไม่แตกต่างทางสถิติกับกรรมวิธีอื่นๆ และลดเปอร์เซ็นต์การเกิดโรคใบไหม้ในแปลงลงร้อยละ 24 เมื่อเปรียบเทียบกับการไม่ greening นอกจากนี้การ greening 9 วัน จะมีเปอร์เซ็นต์การเกิดโรคใบไหม้ในแปลงลงน้อยที่สุด 4.2% หรือลดการเกิดโรคลงร้อยละ 40 เมื่อเปรียบเทียบกับการไม่ greening ดังนั้นการ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 3 วัน เหมาะสำหรับการเก็บรักษาหัวพันธุ์มันฝรั่งที่อุณหภูมิ 5±1 ºC ได้นาน 7 เดือน ในขณะที่การ greening หัวพันธุ์มันฝรั่ง 6 วัน และ 3 วัน เมื่อนำไปปลูกในสภาพแปลงสามารถให้ผลผลิตหัวพันธุ์มันฝรั่งชั้นรับรอง (G1) ได้มากที่สุด และช่วยลดการเกิดโรคใบไหม้ในแปลงลงได้

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 22 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 11-02-2568

แจ้งไฟล์หาย