คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวเพื่อรักษาสารสำคัญในพืชสมุนไพร

คำหลัก : ทุเรียนเทศ ใบ ผล องค์ประกอบทางเคมีปริมาณสารสำคัญ ขมิ้นชันผง ขมิ้นชันแคปซูล การเก็บรักษา บรรจุภัณฑ์ เคอร์คูมินอยด์ กวาวเครือ ไอโซฟลาโวน โครมีน

ผู้วิจัย : จารุรัตน์ พุ่มประเสริฐ

ผู้ร่วมวิจัย : นฤเทพ เวชภิบาล,ภัควิไล ยอดทอง,จารุวรรณ บางแวก

หน่วยงาน : กองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 58 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          สมุนไพรเป็นพืชที่มีสารสำคัญที่มีสรรพคุณทางยาในส่วนต่างๆ ปัจจุบันมีเกษตรกรรวมกลุ่มผลิตสมุนไพรทั้งในรูปแห้ง แคปซูล ผลิตภัณฑ์ชา และผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพต่างๆ มากมาย วางขายในนามกลุ่มแม่บ้าน กลุ่มเกษตรกร มีการเก็บรักษา และใช้บรรจุภัณฑ์ที่หลากหลายแตกต่างกันไปตามแหล่งผลิตระหว่างการเก็บรักษาเพื่อรอจำหน่ายหากมีการเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสมอาจส่งผลให้สารสำคัญที่เป็นสรรพคุณทางยาลดน้อยลงหรืออาจมีการปนเปื้อนของสารพิษที่เกิดจากเชื้อราได้ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้บริโภค ดังนั้นการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลชนิด ปริมาณสารสำคัญ วิธีการจัดการหลังการเก็บเกี่ยว และการเก็บรักษาที่เหมาะสมใน ทุเรียนเทศ ขมิ้นชัน และกวาวเครือ ให้คงปริมาณคุณภาพของสารสำคัญ และปลอดภัยจากสารพิษจากเชื้อรา เพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับแนะนำส่งเสริมให้ความรู้แก่กลุ่มเกษตรกร และนำไปใช้เพื่อรักษาสารสำคัญที่เป็นประโยช์และปลอดภัยต่อผู้บริโภค โดยโครงการวิจัยเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวเพื่อรักษาสารสำคัญในพืชสมุนไพร ดำเนินการทดลองในปี 2559 - 2563 ประกอบด้วย 2 กิจกรรม ได้แก่ กิจกรรมที่ 1 เทคโนโลยีการรักษาสารสำคัญในทุเรียนเทศ จำนวน 3 การทดลอง และกิจกรรมที่ 2 เทคโนโลยีการรักษาสารสำคัญในสมุนไพรประเภทหัวประกอบด้วย 5 การทดลอง พบว่าการเลือกใช้ใบทุเรียนเทศที่อยู่ในระยะใบเพสลาด และผลทุเรียนเทศสุกเป็นระยะที่มีองค์ประกอบทางเคมี และปริมาณสารสำคัญสูง สามารถนำไปประยุกต์ใช้เป็นสารออกฤทธิ์ในผลิตภัณฑ์เพื่อการบริโภคชนิดต่างๆ ได้วิธีการลดความชื้นและระยะเวลาการเก็บรักษาที่เหมาะสมในใบทุเรียนเทศเพื่อรักษาสารสำคัญ คือ การอบใบที่อุณหภูมิ 50 องศาเซลเซียส และสามารถเก็บรักษา ณ อุณหภูมิห้องได้นานถึง 12 เดือน โดยปริมาณสารสำคัญจะมีแนวโน้มลดลงตลอดอายุการเก็บรักษาสภาวะการเก็บรักษาผลิตภัณฑ์ทุเรียนเทศในรูปแบบซองชาที่อุณหภูมิ 10 องศาเซลเซียส สามารถรักษาคุณภาพ และยืดอายุการเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบทางเคมีได้ช่วยชะลอการปนเปื้อนของสารพิษอะฟลาทอกซินบี 1 ได้ดีกว่าการเก็บรักษาที่อุณหภูมิห้อง ขมิ้นชัน พบว่าการเก็บรักษาขมิ้นชันผง และขมิ้นชันแคปซูลในถุงอลูมิเนียมฟอยล์สามารถเก็บรักษาได้เป็นระยะเวลานาน 12 เดือน โดยที่ความชื้นปริมาณสารเคอร์คูมินอยด์ น้ำมันหอมระเหยไม่เปลี่ยนแปลงจากเดิม และมีปริมาณสารพิษอะฟลาทอกซินไม่เกินค่ามาตรฐานที่กำหนด ส่วนในกวาวเครือพบว่า การเก็บเกี่ยวหัวกวาวเครือในช่วงเดือนกันยายนของทุกปีจะมีปริมาณสารไอโซฟลาโวนสูง และการเก็บเกี่ยวกวาวเครือในเดือนมิถุนายนมีปริมาณสารกลุ่มโครมีนสูง การเก็บรักษากวาวเครือผงสามารถเก็บในถุงฟอยด์โดยเก็บได้ทั้งในอุณหภูมิห้อง และอุณหภูมิ 10 องศาเซลเซียส ได้นาน 8 เดือน โดยผงกวาวเครือมีความชื้นต่ำ มีปริมาณสารไอโซฟลาโวนสูง และมีปริมาณสารพิษอะฟลาทอกซินไม่เกินค่ามาตรฐาน

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 28 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 13-02-2568

แจ้งไฟล์หาย