คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ปทุมมาและกระเจียวเพื่อการค้า

คำหลัก : ปทุมมา โรคเหี่ยว เชื้อแบคทีเรีย Ralstonia solanacearum
ผู้วิจัย : สุปัน ไม้ดัดจันทร์
ผู้ร่วมวิจัย : บูรณี พั่ววงษ์แพทย์,ทัศนาพร ทัศคร,วัชรี วิทยวรรณกุล,อุราพร หนูนารถ,ณิชกานต์ นเรวุฒิกุล,สุธามาศ ณ น่าน,วุฒิพล จันทร์สระคู,รณรงค์ คนชม
หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช ศูนย์วิจัยเกษตรวิศวกรรมขอนแก่น ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่
ปี: 2563
ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม
จำนวนผู้อ่าน: 68 ครั้ง
บทคัดย่อ (Abstract)

          โครงการวิจัยและพัฒนาปทุมมาและกระเจียวเพื่อการค้า ภายใต้ชุดโครงการวิจัยและพัฒนาไม้ดอกไม้ประดับที่มีศักยภาพในเชิงการค้า ดำเนินการระหว่างปี 2559 – 2563 ประกอบด้วย 5 กิจกรรม 13 การทดลอง ทำการศึกษาวิจัยด้านการอารักขาพืช การปรับปรุงพันธุ์ และการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต เพื่อแก้ไขปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการผลิตและส่งออกปทุมมาและกระเจียว ผลการทดลองมีดังนี้ การวิจัยด้านอารักขาพืช : การใช้วิธีการจัดการดินร่วมกับการใช้แบคทีเรียปฏิปักษ์ในการควบคุมโรคเหี่ยวของปทุมมาปลูกทดสอบในสภาพแปลง ที่อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรีพบว่า การจัดการดินด้วยยูเรียและปูนขาว อัตรา 80 : 800 กิโลกรัม/ไร่ ร่วมกับการใช้ B. subtilis สายพันธุ์ BS-DOA 108 และ BS-DOA 114 แช่หัวพันธุ์ปทุมมาก่อนปลูก และรดด้วยอัตรา 50 กรัม/น้ำ 20 ลิตร ทุก 30 วัน สามารถควบคุมโรคเหี่ยวมีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Ralstonia solanacearum ได้ดีที่สุด การจัดการโรคเหี่ยวของปทุมมาและกระเจียวโดยวิธีผสมผสาน วิธีการจัดการโรคเหี่ยวที่มีประสิทธิภาพเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการของเกษตรกร เป็นวิธีการจัดการแบบผสมผสานโดยอบดินด้วยยูเรีย : ปูนขาว อัตรา 80 : 800 กิโลกรัม/ไร่ ทิ้งไว้ 3 สัปดาห์ ร่วมกับการแช่หัวพันธุ์ก่อนปลูกด้วยชีวภัณฑ์แบคทีเรีย BS-DOA 108 และ BS-DOA 114 อัตรา 50 กรัม/น้ำ 20 ลิตร หลังปลูกรดด้วยชีวภัณฑ์แบคทีเรีย BS-DOA 108 ผสมกับ BS-DOA 114 อัตราเดียวกับการแช่หัวพันธุ์ โดยรดปริมาตร 50 มิลลิลิตรต่อต้น ทุก 30 วัน เมื่อพบต้นที่เป็นโรคทำการขุดต้นที่ออกจากแปลงและโรยด้วยยูเรีย : ปูนขาว อัตรา 80 : 800 กิโลกรัมต่อไร่ การป้องกันกำจัดโรคใบไหม้และใบจุดปทุมมาที่เกิดจากเชื้อรา Acremonium sp. โดยชีววิธีทดสอบแบคทีเรียปฏิปักษ์ในการควบคุมเชื้อ Acremonium sp. สาเหตุโรคใบไหม้และใบจุด จำนวน 79 ไอโซเลท ในห้องปฏิบัติการ ได้ 19 ไอโซเลท นำมาทดสอบการควบคุมโรคในสภาพโรงเรือนและคัดเลือกแบคทีเรียปฏิปักษ์ที่มีประสิทธิภาพจำนวน 5 ไอโซเลท นำมาทดสอบในแปลงปลูกที่ อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรีพบว่า การพ่นผงเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ไอโซเลทที่ BC 59-67 BC 59-39 BC 59-30 และ BC 59-02 มีค่าเฉลี่ยความรุนแรงของโรคน้อยกว่ากรรมวิธีควบคุม การป้องกันกำจัดโรคใบไหม้และใบจุดปทุมมาที่เกิดจากเชื้อรา Acremonium sp. โดยใช้สารสกัดจากพืช ปลูกทดสอบในสภาพแปลง จ. กาญจนบุรี โดยแช่หัวพันธุ์ปทุมมาก่อนปลูกและพ่นหลังปลูกด้วยสารสกัดพืชชนิดต่างๆ พบว่าสารสกัดพืชและวิธีการที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันกำจัดโรคใบไหม้และใบจุด คือ การแช่หัวพันธุ์ก่อนปลูกในสารสกัดน้ำมันหอมระเหยตะไคร้หอม อัตรา 20 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร นาน 10 นาที และพ่นซ้ำทุก 7 วัน จำนวน 4 ครั้ง การจัดการโรคใบไหม้และใบจุดของปทุมมาโดยวิธีเขตกรรมร่วมกับใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช ปลูกทดสอบ 2 แปลง คือ แปลงทดสอบเปรียบเทียบกับแปลงเกษตรกร พบว่าแปลงทดสอบที่มีการเตรียมหัวพันธุ์ปทุมมา โดยคัดหัวพันธุ์ดีจากแหล่งปลูกที่ไม่มีการระบาดของโรค จุ่มหัวพันธุ์ก่อนปลูกด้วยสารป้องกันกำจัดโรคพืช อะซอกซีสโตรบิน 20% + ไดฟีโนโคนาโซล 12.5% SC และสารป้องกันกำจัดแมลง คลอร์ไพริฟอส 40% EC หลังปลูกตรวจแปลงทุก 7 - 10 วัน หากพบโรคใบจุดใบไหม้ใช้สารป้องกันกำจัดโรคพืช ได้แก่ อะซอกซีสโตรบิน 20% + ไดฟีโนโคนาโซล 12.5% SC อัตรา 20 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร และแมนโคเซป 80% WP อัตรา30 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตรพ่นสลับกัน และตัดแต่งส่วนที่เป็นโรคออกจากแปลงอย่างสม่ำเสมอ สามารถให้ผลผลิตหัวพันธุ์และปริมาณดอกปทุมมาโดยให้มูลค่าผลตอบแทนต่อต้นทุนที่คุ้มค่ากว่าแปลงของเกษตรกร การป้องกันกำจัดโรคใบไหม้และใบจุดของปทุมมาโดยวิธีผสมผสานดำเนินการทดสอบในแปลงปลูก จ.เชียงราย พบว่าการแช่หัวพันธุ์ด้วยสารป้องกันกำจัดโรคพืช อะซอกซีสโตรบิน 20% + ไดฟีโนโคนาโซล 12.5% SC อัตรา 20 ซีซี/น้ำ 20 ลิตรก่อนปลูก และพ่นสารป้องกันกำจัดโรคพืช อะซอกซีสโตรบิน 20% + ไดฟีโนโคนาโซล 12.5% SC อัตรา 20 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร สลับกับแมนโคเซป 80% WP อัตรา 40 กรัม/น้ำ 20 ลิตร ทุก 7 วัน จำนวน 4 ครั้ง ร่วมกับการจัดการแปลงปลูกด้วยวิธีทางเขตกรรม สามารถให้ผลผลิตหัวพันธุ์และดอกปทุมมา โดยให้ผลตอบแทนคุ้มค่าต่อการลงทุน การจัดการแมลงศัตรูปทุมมาแบบผสมผสานดำเนินการทดสอบที่ จ.กาญจนบุรี พบว่าวิธีการจัดการแมลงแบบผสมผสานโดยก่อนปลูกทำการแช่หัวพันธุ์ปทุมมาด้วย thiamethoxam 25% WG อัตรา 2 กรัม/น้ำ 20 ลิตร นาน 5 นาที รองก้นหลุมด้วย fipronil 0.3% G เมื่อพบหนอนกระทู้ผักสูงเกินระดับเศรษฐกิจ พ่นด้วย indoxacarb 10% W/V SL อัตรา 30 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร ได้หัวพันธุ์ที่มีคุณภาพไม่มีการทำลายของเพลี้ยแป้งและเพลี้ยหอยจำนวน 355 กิโลกรัมต่อไร่ ส่วนแปลงเปรียบเทียบได้ 225 กิโลกรัมต่อไร่ การปรับปรุงพันธุ์: การรวบรวม ศึกษา จำแนก และประเมินคุณค่าเชื้อพันธุกรรมพืชกลุ่มปทุมมาและกระเจียว ทำการรวบรวม ศึกษาวิจัยเชื้อพันธุกรรมพืชกลุ่มปทุมมาและกระเจียว ที่ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย มีเชื้อพันธุกรรมที่รวบรวมทั้งสิ้น 189 พันธุ์ โดยเชื้อพันธุกรรมส่วนใหญ่เก็บในสภาพแปลง (ex situ) บางส่วนเก็บในสภาพปลอดเชื้อ (in vitro) ซึ่งในปี 2559 - 2560 มีการรวบรวมพันธุ์ใหม่ได้เพิ่มขึ้น 20 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นพันธุ์ลูกผสมใหม่ทั้งหมด มีการบันทึกข้อมูลตามแบบบันทึกลักษณะประจำพันธุ์ไม้ดอกสกุลขมิ้น ของสำนักคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร และจัดเก็บอยู่ในฐานข้อมูลพืชที่สามารถสืบค้นได้ง่าย คัดเลือกและประเมินปทุมมาลูกผสมสายพันธุ์ทนทานต่อโรคเหี่ยวที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย การคัดเลือกและประเมินปทุมมาลูกผสมสายพันธุ์ทนทานต่อโรคเหี่ยวที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Ralstonia solanacearum ปลูกปทุมมาลูกผสมจำนวน 12 สายพันธุ์ เปรียบเทียบกับปทุมมาเชียงใหม่ซึ่งเป็นพันธุ์การค้าอ่อนแอต่อโรค และสโนว์ไวท์ที่เป็นพันธุ์การค้าทนทานต่อโรค สามารถคัดเลือกปทุมมาลูกผสมที่ทนทานต่อโรคเหี่ยวในระดับปานกลางและสูง มีลักษณะดีตรงตามความต้องการของผู้ใช้ประโยชน์จำนวน 5 สายพันธุ์ แบ่งเป็นกลุ่มปทุมมาตัดดอก จำนวน 3 สายพันธุ์ คือ Cur-bw-007 Cur-bw-013 และ Cur-bw-016 และปทุมมาลูกผสมสำหรับไม้กระถางจำนวน 2 สายพันธุ์ คือ Cur-bw-001 และ Cur-bw-014 การทดสอบการผลิตและการตลาดปทุมมาลูกผสมชุดที่ 3 ปลูกทดสอบ 2 สถานที่ คือ ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย และแปลงเกษตรกร จ.เชียงใหม่ ประกอบด้วยปทุมมาลูกผสมใหม่จำนวน 10 พันธุ์ และพันธุ์การค้า 2 พันธุ์ คือ ไทยบิวตี้และปทุมมาเชียงใหม่ชมพูเป็นพันธุ์เปรียบเทียบ ได้พันธุ์ปทุมมาลูกผสมใหม่ที่ผ่านการทดสอบด้านการผลิตและการตลาดสำหรับเสนอเป็นพันธุ์แนะนำ จำนวน 7 พันธุ์ ได้แก่ Cu59 Cu116 Cu134 CU146 และ Cu190 เหมาะสำหรับการปลูกเพื่อผลิตเป็นไม้ตัดดอก ส่วนพันธุ์ Cu 98 เหมาะสำหรับการปลูกเพื่อผลิตเป็นทั้งไม้ตัดดอกและไม้กระถางขนาดกลาง และพันธุ์ Cu 114 เหมาะสำหรับผลิตเป็นไม้กระถางและไม้ตัดดอกขนาดเล็ก การวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต : การศึกษาและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตปทุมมานอกฤดูในโรงเรือนควบคุมสภาพแวดล้อมสำหรับการผลิตในระดับเกษตรกร ออกแบบและสร้างโรงเรือนสำหรับผลิตปทุมมานอกฤดูมีขนาดกว้าง 6 เมตร ยาว 12 เมตร สูง 4.5 เมตร โครงสร้างหลักทำจากเหล็ก มุงพลาสติกป้องกันยูวี 200 ติดตั้งระบบไฟฟ้าแสงสว่างด้วยหลอดไฟฟลูออรสเซ็นต์ขนาด 18 วัตต์ ให้ได้ความสว่างของแสงไฟในโรงเรือน 60 ลักซ์ กำหนดให้แสงไฟวันละ 3 ชั่วโมง ควบคุมการให้น้ำด้วยระบบน้ำหยดแบบอัตโนมัติ3 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 5 นาที ปลูกทดสอบปทุมมา 2 พันธุ์เพื่อผลิตนอกฤดูในโรงเรือนควบคุมเปรียบเทียบกับนอกโรงเรือน พบว่าปทุมมาพันธุ์เชียงใหม่พิ้งค์และปทุมมาพันธุ์เชียงราย พีพี 3 ที่ปลูกภายในโรงเรือนมีการเจริญเติบโตให้จำนวนดอกเฉลี่ย 1.88 และ 2.90 ดอก ตามลำดับ มากกว่าปลูกนอกโรงเรือนที่มีจำนวนดอกเฉลี่ยเพียง 1.00 ทั้ง 2 พันธุ์การศึกษาและทดสอบปทุมมาพันธุ์รับรองของกรมวิชาการเกษตร ที่เหมาะสมต่อการผลิตนอกฤดู นำปทุมมาลูกผสมของกรมวิชาการเกษตรจำนวน 4 พันธุ์ และลูกผสมเอกชน 3 พันธุ์ ปลูกทดสอบในโรงเรือนต้นแบบนอกฤดูที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ ให้แสงสว่างด้วยหลอดฟลูออเรสเซ็นต์ ขนาด 18 วัตต์ ภายใต้ความสว่างของแสงไฟ 60 ลักซ์ นาน 3 ชั่วโมงต่อวัน เป็นเวลา 35 - 40 วัน ให้น้ำโดยระบบน้ำหยดอัตโนมัติ 4 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 5 นาที พบว่าทุกสายพันธุ์สามารถให้ดอกนอกฤดู ตั้งแต่เดือน พฤศจิกายน – มกราคม โดยพันธุ์ที่ให้จำนวนดอกเฉลี่ยสูงสุด คือ CR 33 จำนวนดอกเฉลี่ย 2.02 ดอกต่อกอ ศึกษาความต้องการธาตุอาหารของปทุมมา วิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหาร โดยเก็บตัวอย่างจากส่วนต่างๆ ในแต่ละระยะของปทุมมาพันธุ์แนะนำ 2 พันธุ์ ได้แก่ ปทุมมาเชียงราย1 และปทุมมาเชียงราย2 ประเมินความต้องการธาตุอาหารตามผลวิเคราะห์ ปทุมมาเชียงราย1 ระยะการเจริญเติบโตทางใบ มีความต้องการธาตุไนโตรเจน, ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม 9.01, 0.75 และ 5.35 กิโลกรัมต่อไร่ ระยะสร้างดอก 3.76, 0.38 และ 3.46 กิโลกรัมต่อไร่ และระยะใกล้พักตัว 13.11, 0.78 และ 7.76 กิโลกรัมต่อไร่ คิดเป็นสัดส่วนธาตุอาหารที่ต้องการระยะการเจริญเติบโตทางใบ เท่ากับ 12 : 1 : 7 ระยะสร้างดอก เท่ากับ 10 : 1 : 9 และระยะใกล้พักตัว เท่ากับ 17 : 1 : 10 ส่วนปทุมมาเชียงราย 2 ระยะการเจริญเติบโตทางใบ มีความต้องการธาตุไนโตรเจน, ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม 13.03, 0.73 และ 6.00 กิโลกรัมต่อไร่ ระยะสร้างดอก 4.12, 0.61 และ 3.62 กิโลกรัมต่อไร่ และระยะใกล้พักตัว 11.53, 1.78 และ 9.81 กิโลกรัมต่อไร่ คิดเป็นสัดส่วนธาตุอาหารที่ต้องการระยะการเจริญเติบโตทางใบ เท่ากับ 18 : 1 : 8 ระยะสร้างดอก เท่ากับ 7 : 1 : 6 และระยะใกล้พักตัว เท่ากับ 7 : 1 : 6
URL Reference :
(ดาวน์โหลด: 27 ครั้ง)
ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 13-02-2568
แจ้งไฟล์หาย