คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ชนิดของแมลงพาหะนำโรค (Insect vectors) ที่ก่อให้เกิดโรคสำคัญกับพืชเศรษฐกิจในประเทศไทย

คำหลัก : พริก มะเขือ แมลงหวี่ขาว ยีนไซโตโครมออกซิเดส เบโกโมไวรัส การถ่ายทอดโรค

ผู้วิจัย : สุนัดดา เชาวลิต

ผู้ร่วมวิจัย : พิสสวรรณ เจียมสมบัติ, พรพิมล อธิปัญญาคม, พิเชษฐ เชาววัฒนวงศ์, ณัฎฐิมา โฆษิตเจริญกุล, สุนัดดา เชาวลิต, จารุวัตถ์ แต้กุล, ยุวรินทร์ บุญทบ, ชมัยพร บัวมาศ, เกศสุดา สนศิริ, จอมสุรางค์ ดวงธิสาร, ภูวนารถ มณีโชติ, กาญจนา วาระวิชะนี และแสนชัย คำหล้า

หน่วยงาน : สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

ปี: 2563

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 29 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          พริกและสับปะรดเป็นพืชผักเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย มีการปลูกกันอย่างแพร่หลายสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ปริมาณและคุณภาพของผลผลิตพริกและสับปะรดลดลง เนื่องมาจากการระบาดของโรคใบหงิกเหลืองที่เกิดจาก pepper yellow leaf curl virus (PepYLCV) ที่มีแมลงหวี่ขาวยาสูบเป็นแมลงพาหะถ่ายทอดโรค โรคเส้นใบเหลืองที่เกิดจาก pepper vein yellows virus (PeVYV) ที่มีเพลี้ยอ่อน (Aphid) (Hemiptera: Aphididae) เป็นแมลงพาหะ และโรคเหี่ยวสับปะรด (Pineapple Mealybug Wilt; PMWaV) ที่มีเพลี้ยแป้ง (Hemiptera: Pseudococcus) ที่เป็นพาหะการลดการแพร่ระบาดของโรคที่เกิดจากแมลงพาหะ เป็นแนวทางหนึ่งในการจัดการโรค ซึ่งจำเป็นต้องทราบถึงความสัมพันธ์ระหว่างเชื้อสาเหตุแมลงพาหะและพืชอาศัย การศึกษาวิจัยนี้ทำโดยเก็บตัวอย่างแมลงหวี่ขาวยาสูบ ในจังหวัดตาก กาญจนบุรี ราชบุรี และเพชรบุรี และเพลี้ยอ่อน ในจังหวัดกาญจนบุรี สุพรรณบุรี พระนครศรีอยุธยา ตาก และจังหวัดนครราชสีมา บนต้นพริกที่แสดงอาการเป็นโรค และพืชอื่นในแปลงพริก และเก็บตัวอย่างเพลี้ยแป้งในแปลงสับปะรดที่ปรากฏอาการของโรค ในพื้นที่ภาคตะวันออกและภาคตะวันตก ระหว่างเดือนตุลาคม 2560 - กันยายน 2563 จำแนกชนิดแมลงพาหะ โดยใช้ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและจากลำดับนิวคลิโอไทด์ของยีนไซโตโครมออกซิเดส (mtCOI)
          พบว่าแมลงหวี่ขาวยาสูบในพริกมีลักษณะสัณฐานวิทยาของดักแด้เป็นแบบ smooth leaf form จากลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีน mtCOI ขนาด 850 นิวคลิโอไทด์สามารถจำแนกแมลงหวี่ขาวยาสูบจากพริก ได้ 3 ไบโอไทป์ ได้แก่ AsiaI AsiaII_6 และ AsiaII_7 ในสัดส่วน 66.67 28.20 และ 5.13 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ผลการทดลองถ่ายทอดโรคใบหงิกเหลืองพริกจากต้นพริกที่ติดเชื้อ PepYLCV ไปยังต้นกล้าพริกด้วยแมลงหวี่ขาวยาสูบไบโอไทป์ AsiaI จำนวน 30 ตัว พบว่าระยะเวลาที่ให้แมลงรับเชื้อนาน 72 ชั่วโมง สามารถตรวจพบเชื้อในตัวแมลงแต่ละตัวได้ 63.34 เปอร์เซ็นต์ ส่วนการรับเชื้อที่ระยะเวลา 48 ชั่วโมง ตรวจพบเชื้อในตัวแมลงได้ 36.67 เปอร์เซ็นต์ ระยะเวลาถ่ายทอดเชื้อ PepYLCV นาน 72 ชั่วโมงมีประสิทธิภาพถ่ายทอดโรคได้ 100 เปอร์เซ็นต์

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 14 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 27-02-2568

แจ้งไฟล์หาย