คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การศึกษาติดตามตรวจสอบมลพิษทางดินและเทคโนโลยีบำบัดดินในพื้นที่ปนเปื้อน

คำหลัก :

ผู้วิจัย : วนิดา โนบรรเทา

ผู้ร่วมวิจัย : ชัชธนพร เกื้อหนุน,แววตา พลกุล,ศราริน กลิ่นโพธิ์กลับ,สายน้ำ อุดพ้วย,ขวัญตา มีกลิ่น,อรพิน หนูทอง,อนันต์ ทองภู

หน่วยงาน : กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร สำนักพัฒนาและรับรองมาตรฐานสินค้าพืช สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตร เขตที่ 7

ปี: 2562

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 57 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การปนเปื้อนของโลหะหนักในดินของประเทศไทยส่วนใหญ่ เกิดจากกิจกรรมการทำเหมืองแร่ หากสารพิษเหล่านี้แพร่กระจายออกสู่พื้นที่เกษตรกรรม ย่อมส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพของผู้อยู่อาศัยในพื้นที่หรือบริเวณใกล้เคียง การแก้ไขปัญหาหรือลดการปนเปื้อนของโลหะหนักในดินและผลผลิตพืชที่ปลูกในพื้นที่ปนเปื้อนโดยการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งจำเป็น นอกจากนี้มาตรฐานด้านความปลอดภัยของอาหารเป็นประเด็นที่ถูกหยิบยกขึ้นมากล่าวถึง ทั้งในแง่สุขอนามัยโดยรวมของผู้บริโภค และในบริบทของการเป็นข้อต่อรองในระบบการค้าเสรีดังนั้นวัตถุประสงค์ของโครงการวิจัยนี้เพื่อศึกษาการปนเปื้อนของโลหะหนักในพื้นที่ปลูกผัก สวนมังคุดและพื้นที่เกษตรกรรมที่ได้รับผลกระทบจากการทำเหมืองแร่ทองคำ ตลอดจนพัฒนาเทคโนโลยีที่เหมาะสมในการลดการดูดซึมธาตุแคดเมียมของข้าวที่ปลูกในพื้นที่ปนเปื้อน
          ผลการศึกษาพบว่า ตัวอย่างดินจำนวน 353 ตัวอย่าง (เก็บที่ระดับความลึก 0 - 15, 15 - 30, 30 - 50, 50 - 80 และ 80 - 100 เซ็นติเมตร) ที่เก็บจากแปลงปลูกผักคะน้า มะเขือ พริก ผักกาดเขียวปลี และผักกาดขาวปลี ในจังหวัดกาญจนบุรีและเพชรบูรณ์ มีการสะสมของไนเตรท 412 กิโลกรัม NO3-ต่อไร่ ที่ระดับดินลึก 100 เซนติเมตรจากผิวดิน เนื่องจากมีการใช้ปุ๋ยไนโตรเจน 8 - 178 กิโลกรัม N ต่อไร่ต่อฤดู ซึ่งการจัดการปุ๋ยดังกล่าวอาจก่อให้เกิดการปนเปื้อนของไนเตรทในน้ำใต้ดินได้ส่วนการปนเปื้อนของแคดเมียมและตะกั่วในดิน พบในช่วง 0.01 - 0.81 และ 7 - 73 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ซึ่งมีปริมาณต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่อนุญาตให้พึงมีในดินทำการเกษตรของกลุ่มสมาพันธ์ยุโรป เช่นเดียวกับแคดเมียมและตะกั่วในพื้นที่ปลูกมังคุดในจังหวัดชุมพร (อำเภอพะโต๊ะ และอำเภอหลังสวน) พบในช่วง 0.02 - 1.07 และ 5 - 18 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม จังหวัดสุราษฎร์ธานี (อำเภอบ้านนาเดิม และอำเภอบ้านนาสาร) พบแคดเมียมในดิน 0.32 - 1.82 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และตะกั่ว 9 - 35 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ส่วนจังหวัดนครศรีธรรมราช (อำเภอท่าศาลา อำเภอนบพิตำ อำเภอลานสลา และอำเภอพรหมคีรี) พบในแคดเมียมในดิน nd.-0.63และตะกั่ว 1 - 36 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ซึ่งปริมาณแคดเมียมและตะกั่วที่ตรวจพบในสามจังหวัดมีค่าต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่อนุญาตให้พึงมีในดินทำการเกษตรของกลุ่มสมาพันธ์ยุโรป (แคดเมียม 1 - 3 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และตะกั่ว 100 - 300 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) แต่ตรวจพบแคดเมียมปนเปื้อนในผลผลิตมังคุดสด (0.006 - 0.09 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) ในบางพื้นที่มีค่าเกินมาตรฐานของประเทศจีนที่อนุญาตให้แคดเมียมปนเปื้อนในผลผลิตมังคุดสดได้ไม่เกิน 0.05 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ส่วนการแพร่กระจายของสารหนูในพื้นที่เกษตรกรรมที่ได้รับผลกระทบจากการทำเหมืองแร่ทองคำ บริเวณใกล้เคียงเหมืองแร่ทองคำภูทับฟ้า บ้านนาหนองบง บ้านภูทับฟ้าพัฒนา บ้านห้วยผุก และบ้านกกสะทอน ตำบลเขาหลวง อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย พบสารหนูปนเปื้อนทั้งในดินชั้นบนและดินชั้นล่าง (2 - 71 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) รวมทั้งตะกอนท้องน้ำในเกือบทุกจุดเก็บตัวอย่างในระดับที่สูงเกินค่ามาตรฐานคุณภาพดินที่ใช้เพื่ออยู่อาศัยและเกษตรกรรมของประเทศไทย (3.9 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม)
          ส่วนการศึกษาเทคโนโลยีบำบัดดินเพื่อลดการดูดซึมธาตุแคดเมียมของข้าวที่ปลูกในพื้นที่ปนเปื้อนแคดเมียม หมู่ 4 ตำบลพระธาตุผาแดง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก พบว่าการใช้แมกนีเซียมออกไซด์ในอัตรา 9 - 14 กิโลกรัม MgO ต่อไร่ ลดความเข้มข้นของแคดเมียมที่สะสมในเมล็ดข้าวได้ ซึ่งความเข้มข้นของแคดเมียมที่สะสมในเมล็ดข้าวดังกล่าวต่ำกว่ามาตรฐานของ Codex (0.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม)

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 15 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 06-03-2568

แจ้งไฟล์หาย