คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

สถานภาพพืชอนุรักษ์สกุลปรง (Cycas spp.)

คำหลัก : พืืชอนุรักษ์ พืชสกุลปรง พระราชบัญญัติพันธุ์พืช

ผู้วิจัย : ยอดหญิง สอนสุภาพ

ผู้ร่วมวิจัย : ดวงเดือน ศรีโพทา, พรเทพ ท้วมสมบุญ และสุมาลี ทองดอนแอ

หน่วยงาน : สำนักคุ้มครองพันธุ์พืช

ปี: 2562

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 29 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          พืชในสกุลปรงทุกชนิด (Cycas spp.) จัดเป็นพืชอนุรักษ์สำหรับปรงที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยทุกชนิดจัดเป็นพืชอนุรักษ์ตามพระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2518 และที่แก้ไขเพิ่มเติม หรือพืชในบัญชีแนบท้ายที่ 2 ของอนุสัญญาไซเตสที่มีการควบคุมการค้าระหว่างประเทศ โดยการส่งออกจะต้องได้รับหนังสืออนุญาตจากอธิบดีกรมวิชาการเกษตร หรือผู้ซึ่งอธิบดีกรมวิชาการเกษตรมอบหมาย ตามบทบัญญัติของอนุสัญญาไซเตส ระบุไว้ว่าการทำการค้าชนิดพืชป่าและสัตว์ป่าที่อยู่ในบัญชีแนบท้ายที่ 2 ประเทศผู้ส่งออกจะต้องพิจารณาก่อนว่าการอนุญาตให้ส่งออกจะไม่ส่งผลกระทบต่อการใกล้สูญพันธุ์ของประชากรชนิดพืชนั้นในแหล่งที่อยู่ตามธรรมชาติ ดังนั้นจึงทำการศึกษาสถานภาพพืชอนุรักษ์สกุลปรง โดยการสำรวจรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับประชากรในแหล่งธรรมชาติ และสำรวจสถานภาพการค้าทั้งในประเทศและต่างประเทศ นำข้อมูลมาวิเคราะห์ ตามหลักเกณฑ์การศึกษาตามแนวทางจากคู่มือของ The IUCN Species Survival Commission; Guidance for CITES Scientific Authorities; Checklist to assist in making Non-Detriment Findings for Appendix II Exports โดยทำการศึกษาตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2558 – 30 กันยายน 2562 พบว่า ประเทศไทยเป็นถิ่นกำเนิดของพืชสกุลปรง จำนวน 12 ชนิด ได้แก่ ปรงเขาชะเมา (Cycas chamaoensis) ปรงเขาใต้ (Cycas clivicola var. clivicola) ปรงทะเล (Cycas edentata) ปรงชัยภูมิ (Cycas elephantipes) ปรงป่า (Cycas macrocarpa) ปรงตากฟ้า (Cycas nongnoochiae) ปรงเขา (Cycas pectinata) ปรงเขาภูกระดึง (Cycas petraea) ปรงเขาสามร้อยยอด (Cycas pranburiensis) ปรงนา (Cycas siamensis) มะพร้าวเต่า (Cycas simplicipinna) และปรงสระบุรี (Cycas tansachana) ปรงในประเทศไทยมักเกิดในที่โล่งแจ้งและค่อนข้างแห้ง ประเทศไทยมีเขาหินปูนและเขาหินแกรนิตที่แยกยอดอยู่โดดเดี่ยวหลายแห่ง ฉะนั้นจึงมีปรงถิ่นเดียว (endermic species) อยู่ตามเขาเหล่านั้น ซึ่งปรงเหล่านี้ ได้แก่ ปรงเขาชะเมา ปรงชัยภูมิ ปรงตากฟ้า ปรงเขาภูกระดึง ปรงเขาสามร้อยยอด และปรงสระบุรี
          ผลจากการสุ่มสำรวจประชากรในธรรมชาติในแหล่งแพร่กระจายพันธุ์พืชสกุลปรงพบร่องรอยการลักลอบขุดเพื่อให้ได้ทั้งต้นและโคนต้นของปรงทุกชนิด จากการสำรวจการค้าพบว่า มีการค้าพืชสกุลปรงซึ่งนำออกมาจากป่าธรรมชาติมีเพียงปรงเขาชะเมา (C. chamaoensis) ชนิดเดียวเท่านั้นที่มีการค้าจากการขยายพันธุ์เทียมจากการศึกษาในครั้งนี้จึงสามารถกำหนดมาตรการในการขอขึ้นทะเบียนสถานที่เพาะเลี้ยงขยายพันธุ์เทียมของพืชสกุลปรงนั้นต้องระบุ อายุ ขนาด และความสูงของต้นพ่อแม่พันธุ์ที่มีอยู่เดิม รวมทั้งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการขยายพันธุ์เทียมเพื่อเพิ่มปริมาณต้นกล้าเพื่อการค้า สำหรับมาตรการส่งออกนั้นไม่อนุญาตส่งออกพืชสกุลปรงทุกชนิด ยกเว้น ปรงเขาชะเมา (C. chamaoensis) และปรงนา (C. siamensis) ที่สามารถอนุญาตให้ส่งออกส่วนในด้านของการอนุรักษ์ควรจัดสร้างเครือข่ายชุมชน ปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรพืชสกุลปรง และส่งเสริมการขยายพันธุ์เทียมอย่างชัดเจน ควรให้ความสำคัญในการอนุรักษ์พืชสกุลปรงไว้ในถิ่นเดิมในสภาพป่า (in situ conservation) และอนุรักษ์ไว้ในแปลงรวบรวมพันธุ์ (ex situ conservation)

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 16 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 25-03-2568

แจ้งไฟล์หาย