คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

สถานภาพกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata (Paphiopeditum Pfitzer: Section Barbata)

คำหลัก : การวิเคราะห์ความเสี่ยง พืชอนุรักษ์ รองเท้านารี หมู่ Barbata พระราชบัญญัติพันธุ์พืช CITES Non–Detriment Findings (NDFs) Paphiopeditum Pfitzer: Section Barbata

ผู้วิจัย : ปวีณา ทะรักษา

ผู้ร่วมวิจัย : ดวงเดือน ศรีโพทา, พรเทพ ท้วมสมบุญ, สุมาลี ทองดอนแอ และรักชณา สารภิรม

หน่วยงาน : สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 3 สำนักคุ้มครองพันธุ์พืช และสถาบันวิจัยพืชสวน

ปี: 2562

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 32 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การศึกษา วิเคราะห์ วิจัยสถานภาพความเสี่ยงต่อการใกล้สูญพันธุ์ของกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata (Paphiopeditum Pfitzer: Section Barbata) สำหรับจัดทำมาตรการในการตัดสินใจและออกหนังสืออนุญาตไซเตส พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางและมาตรการที่เหมาะสมในการควบคุมการค้า การกำกับดูแล และการขึ้นทะเบียนสถานที่เพาะเลี้ยง ตามหลักเกณฑ์ของ Guidance for CITES Scientific Authorities; Checklist to assist in making non-detrimental finding for Appendix II exports โดยทำการสำรวจประชากรในแหล่งธรรมชาติโดยวิธีสุ่ม ข้อมูลการค้าภายในประเทศ ข้อมูลการส่งออก การขยายพันธุ์เทียม เป็นระยะเวลา 4 ปี ตั้งแต่ 1 ตุลาคม 2559 – 30 กันยายน 2562
          จากการสำรวจประชากรของกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ทั้ง 3 ชนิด ในธรรมชาติ ในเขตจังหวัดกระบี่ ขอนแก่น จันทบุรี ชัยภูมิ ชุมพร เลย พังงา พัทลุง และอุบลราชธานี พบกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata เพียง 2 ชนิด ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย ได้แก่ Paph. callosum, Paph. sukhakulii โดยพบ Paph. callosum ในจังหวัดพังงา และอุบลราชธานี ส่วนจังหวัดพัทลุงยังไม่พบในธรรมชาติ แต่พบมีการนำ Paph. callosum จากธรรมชาติมาเพาะเลี้ยง และพบกล้วยไม้รองเท้านารี Paph. sukhalulii ในจังหวัดเลย ซึ่งทั้งสองชนิดที่พบ มักขึ้นอยู่ตามซอกหินร่องน้ำ ใกล้แนวทางเดินน้ำ และน้ำตก หรือริมทางน้ำที่มีความชื้น พื้นที่ร่ม แสงแดดส่องถึง มีลมพัดผ่านพบในป่าดิบแล้ง และป่าดิบเขา จากการสำรวจสถานภาพการค้ากล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ภายในประเทศ มีทั้งการค้ากล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ที่ได้มาจากการขยายพันธุ์เทียมและขึ้นทะเบียนสถานที่เพาะเลี้ยงพืชอนุรักษ์เพื่อการค้ากับกรมวิชาการเกษตร และมีการค้ากล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ที่ถูกลักลอบเก็บทั้งต้นหรือกอจากป่าจำหน่ายตามตลาดการค้าชายแดน ตลาดนัดต่างๆ หรือส่งขายให้ร้านค้ากล้วยไม้เพื่อปลูกในกระถาง และมีการประกาศขายกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata แบบเป็นต้นเดี่ยว เป็นกำและเป็นกอ ทางอินเตอร์เน็ตอย่างต่อเนื่อง พบกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ที่ถูกลักลอบเก็บทั้งต้นหรือกอจากป่าจำหน่ายทั้ง 3 ชนิด ได้แก่ Paphiopedilum appletonianum, Paph. callosum, Paph. sukhakulii ส่วนการค้าระหว่างประเทศ มีสถิติการค้าระหว่างประเทศปี 2545 – 2562 รวมจำนวน 3,769 ต้น ชนิดที่มีการส่งออกสูงสุด 3 อันดับ ได้แก่ Paph. callosum 2,086 ต้น, Paph. sukhakulii 1,026 ต้น และ Paph. appletonianum 512 ต้น ตามลำดับ สำหรับการขยายพันธุ์เทียมทำได้ทั้งการเพาะเมล็ดจากฝัก การแบ่งกอ และการแยกหน่อ จากฐานข้อมูลสถานที่เพาะเลี้ยงพืชอนุรักษ์ปี 2554 มีผู้ขึ้นทะเบียนสถานที่เพาะเลี้ยงกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata จำนวน 140 ราย ชนิดที่มีพ่อแม่พันธุ์สูงสุด ได้แก่ Paph. callosum 2,837 ต้น และเป็นชนิดที่มีจำนวนเพื่อการค้าสูงสุดเช่นกัน จำนวน 37,097 ต้น จากข้อมูลดังกล่าว จึงต้องระมัดระวังทุกชนิดเป็นพิเศษก่อนการอนุญาตส่งออก ได้แก่ Paph. sukhakulii เนื่องจากเป็นกล้วยไม้ที่มีถิ่นอาศัยกระจายพันธุ์ในบริเวณจำกัด ควรเฝ้าระวังไม่ให้ส่งออกปริมาณมาก และสำหรับ Paph. callosum และ Paph. appletonianum เนื่องจากนิยมเลี้ยงเป็นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ของกล้วยไม้ลูกผสม ถูกลักลอบนำออกมาจากแหล่งธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง รวมทั้ง Paph. callosum มีสถิติการค้าระหว่างประเทศสูงสุด ทำให้มีโอกาสที่ผู้เพาะเลี้ยงจะนำต้นจากป่ามาปะปน ปัจจุบันอนุญาตให้ส่งออกกล้วยไม้สกุลรองเท้านารี หมู่ Barbata ทั้ง 3 ชนิด เฉพาะที่ได้จากการขยายพันธุ์เทียมเท่านั้น และสำหรับ Paph. sukhakulii อนุญาตให้ส่งออกได้เฉพาะต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ดเท่านั้น

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 17 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 25-03-2568

แจ้งไฟล์หาย