คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ความแปรปรวนและปัจจัยที่มีผลกระทบต่อผลผลิตมันสำปะหลังของเกษตรกรในชุมชนตามสภาพภูมินิเวศน์จังหวัดชัยภูมิ

คำหลัก : มันสำปะหลัง ความแปรปรวน การใส่ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน ช่องว่างระหว่างผลผลิต

ผู้วิจัย : ศศิธร ประพรม

ผู้ร่วมวิจัย : รัชนีวรรณ ชูเชิด และรัตนาภรณ์ กุลชาติ

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรชัยภูมิ

ปี: 2561

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 35 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การศึกษาความแปรปรวนและปัจจัยที่มีผลกระทบต่อผลผลิตมันสำปะหลังของเกษตรกรในชุมชนตามสภาพภูมินิเวศน์จังหวัดชัยภูมิ ดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2559 ถึงเดือนกันยายน 2561 วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ศักยภาพผลผลิตและการผลิตมันสำปะหลังของเกษตรกรที่เหมาะสมตามสภาพภูมินิเวศน์และการยกระดับผลผลิตมันสำปะหลังของชุมชนในพื้นที่ ตำบลห้วยยายจิ๋ว อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ โดยรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถาม การสำรวจ การสุ่มเก็บตัวอย่าง และการเสวนาร่วมกับกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลัง จำนวน 50 ราย พบว่าสภาพพื้นที่ปลูกมีลักษณะเป็นที่ดอนหรือลอนลาด มีความลาดชันจากฝั่งตะวันตกของหมู่บ้านมาทางทิศตะวันออก ปลูกกระจายอยู่ในกลุ่มชุดดิน 7 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มชุดดินที่ 35 40 41 48 56 60 และ 35/56 ลักษณะดินเป็นดินทรายหรือร่วนปนทราย กลุ่มชุดดินที่ปลูกมันสำปะหลังมากที่สุด ได้แก่ ชุดดินที่ 41 รองลงมา ได้แก่ ชุดดินที่ 56 เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นชาย อายุเฉลี่ย 50 ปี มีจำนวนสมาชิกที่เป็นแรงงานในครัวเรือน 4 - 6 คน จำนวนสมาชิกในครัวเรือน 4 - 6 คน ประสบการณ์ปลูกมันสำปะหลัง มากกว่า 10 ปี ส่วนใหญ่ใช้ทุนของตนเองในการปลูกมันสำปะหลัง พันธุ์ที่นิยมปลูกมาก ได้แก่ พันธุ์เกษตรศาสตร์50 และ 72 ฤดูกาลปลูกมีสองช่วง คือ ต้นฝน (มีนาคมถึงพฤษภาคม) และปลายฝน (ตุลาคมถึงพฤศจิกายน) นิยมปลูกช่วงต้นฝน การเตรียมแปลง ไถเตรียมดิน 1 ถึง 2 ครั้ง แล้วยกร่องปลูก ใช้ระยะปลูกระหว่างแถว 120 เซนติเมตร ระหว่างต้น 80 - 100 เซนติเมตร ปลูกโดยอาศัยน้ำฝนตามธรรมชาติ มีระบบน้ำเสริมและบ่อน้ำในพื้นที่ ก่อนปลูกรองพื้นด้วยปุ๋ยมูลไก่ 600 - 2,000 กิโลกรัมต่อไร่ สูตรปุ๋ยเคมีที่ใช้มีหลายชนิด เช่น 15-15-15, 16-8-8, 0-0-60 ใส่หลังปลูก 2 - 4 เดือน อัตรา 10 - 50 กิโลกรัมต่อไร่ มีการกำจัดวัชพืชหลังปลูก 2 - 3 เดือน เก็บเกี่ยวมันสำปะหลังอายุ 8 - 12 เดือน ช่วงเวลาเก็บเกี่ยวเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม แบ่งกลุ่มเกษตรกรตามระดับผลผลิตจากการสัมภาษณ์ พบว่า กลุ่มผลผลิตต่ำกว่า 3 ตันต่อไร่ ร้อยละ 18 กลุ่มผลผลิตปานกลางอยู่ในช่วง 3 - 5 ตันต่อไร่ ร้อยละ 74 และกลุ่มผลผลิตสูงร้อยละ 8 อยู่ในช่วงผลผลิต 6 - 10 ตันต่อไร่ เปอร์เซ็นต์แป้งโดยเฉลี่ย 26 - 30 เปอร์เซ็นต์ จำหน่ายผลผลิตในรูปหัวสด ส่งลานรับซื้อผลผลิตไม่เกิน 10 กิโลเมตร ผลผลิตเฉลี่ย 4 ตันต่อไร่ ต้นทุนการผลิต 5,147 บาทต่อไร่ รายได้ 7,920 บาทต่อไร่ ราคาขาย 1.98 บาทต่อกิโลกรัม ผลตอบแทนสุทธิ 2,773 บาทต่อไร่ พบว่าเทคโนโลยีการใส่ปุ๋ยของเกษตรกรปฏิบัติไม่ถูกต้องในทุกระดับของผลผลิตรองลงมา ได้แก่ การจัดการดิน หลังจากนั้นทำการสุ่มเก็บผลผลิตและเก็บตัวอย่างดิน พบว่า ผลผลิตเฉลี่ย 2.89 ตันต่อไร่ จัดระดับของผลผลิตได้ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผลผลิตสูง ปานกลาง และต่ำ กลุ่มผลผลิตสูง มีช่วงของผลผลิตสูงกว่า 3.89 ตันต่อไร่ ร้อยละ 16 ผลผลิตเฉลี่ย 4.67 ตันต่อไร่ กลุ่มผลผลิตปานกลาง 1.89 - 3.89 ตันต่อไร่ ร้อยละ 70 ผลผลิตเฉลี่ย 2.90 ตันต่อไร่ มีช่องว่างระหว่างกลุ่มผลผลิตปานกลางกับสูง 1.77 ตันต่อไร่ ส่วนกลุ่มผลผลิตต่ำมีช่วงของผลผลิตต่ำกว่า 1.89 ตันต่อไร่ ร้อยละ 14 ผลผลิตเฉลี่ย 1.27 ตันต่อไร่ มีช่องว่างระหว่างผลผลิตต่ำกับสูง 3.40 ตันต่อไร่ ปัจจัยที่เกษตรกรยังมีการจัดการไม่ถูกต้องเหมาะสม ในกลุ่มผลผลิตสูง ได้แก่ การจัดการปุ๋ยและการจัดการดิน กลุ่มผลผลิตปานกลาง ได้แก่ การจัดการปุ๋ย การจัดการดินและพันธุ์ กลุ่มผลผลิตต่ำ ได้แก่ การจัดการปุ๋ย การจัดการดิน พันธุ์ และอายุเก็บเกี่ยว ดังนั้น การจัดการปุ๋ยและการจัดการดินจึงเป็นปัจจัยที่มีความสำคัญในทุกระดับผลผลิต ผลวิเคราะห์ดินพบว่า ดินในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทราย มีค่าความเป็นกรดเป็นด่างอยู่ระหว่าง pH 4.4 - 8.0 ปริมาณอินทรียวัตถุร้อยละ 0.36 - 2.77 ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์อยู่ระหว่าง 5 - 76 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ปริมาณโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 49 - 198 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ส่วนใหญ่แนะนำให้ใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดินในอัตรา 8-8-4 กิโลกรัม N-P2O5-K2O ต่อไร่ รองลงมา อัตรา 8-8-8 กิโลกรัม N-P2O5-K2O ต่อไร่ ดังนั้นจึงทำการถ่ายทอดเทคโนโลยีการใส่ปุ๋ยที่มีประสิทธิภาพร่วมกับการจัดการดินให้ลึกและร่วนซุยให้กับกลุ่มเกษตรกรเพื่อนำไปทดสอบเทคโนโลยีการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตมันสำปะหลังเพื่อเพิ่มผลผลิตและลดช่องว่างระหว่างผลผลิตของกลุ่มเกษตรกรในชุมชนแห่งนี้ต่อไป

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 15 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 27-03-2568

แจ้งไฟล์หาย