คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การทดสอบประสิทธิภาพของเชื้อราปฏิปักษ์ Aspergillus flavus, A. tamarii และ A. nomius ในการควบคุมเชื้อรา A. flavus สายพันธุ์ที่สร้างสารพิษ

คำหลัก :

ผู้วิจัย : อัจฉราพร ศรีจุดาน

ผู้ร่วมวิจัย : วัชรี วิทยวรรณกุล และมัทนา วานิชย์

หน่วยงาน : กองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช และศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น

ปี: 2561

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 13 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          ทดสอบประสิทธิภาพของเชื้อราปฏิปักษ์ Aspergillus สายพันธุ์ที่ไม่สร้างสารพิษ 3 สายพันธุ์ ได้แก่ A. flavus 561, A. tamarii 538 and A. nomius 401 เพื่อควบคุมเชื้อรา A. flavus A39 สายพันธุ์ที่สร้างสารพิษและลดปริมาณแอฟลาทอกซินในถั่วลิสงพันธุ์ไทนาน 9 ในระยะก่อนและหลังการเก็บเกี่ยว ทำการทดลองที่ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่นในปี 2560 - 2561 เมื่อนำสารกรอง มาทดสอบการยับยั้งการเจริญของเชื้อรา A. flavus A39 สายพันธุ์ที่สร้างสารพิษด้วยวิธี poisoned food บนอาหาร Potato dextrose agar (PDA) สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อราสายพันธุ์ที่สร้างสารพิษได้ 30 - 40% เมื่อนำมาทดสอบการสร้างสารพิษใน YES medium พบว่า A. nomius 401 มีการสร้างสารพิษในอาหารเหลวจึงยังไม่นำมาใช้การทดลองในโรงเรือน ประกอบด้วย 2 เชื้อราทดสอบ (561 และ 538) เพื่อหารูปแบบที่มีประสิทธิภาพและนำมาพัฒนาเป็นรูปแบบการนำไปใช้ในสภาพแปลงให้เหมาะสม กำหนดให้แต่ละกระถางประกอบด้วย 2 กรรมวิธีการปลูกเชื้อ ได้แก่ 1) สารละลายสปอร์ (1x10(5)
conidia/ml) และ 2) สารกรอง (1:5 v/v) กำหนดรูปแบบวิธีการใช้ ได้แก่ 3) การพ่น และ 4) ราดดิน 5) การใช้ทั้ง 2 อย่างร่วมกันรวม 3 ครั้ง โดยมีชุดควบคุมดินผสม A39 และชุดควบคุมน้ำเปล่า วางแผนการทดลองแบบ RCB มี 10 กรรมวิธี จำนวน 3 ซ้ำ การทดลองที่ 1 พบว่าการพ่นด้วยสปอร์แขวนลอยเชื้อปฏิปักษ์ A. flavus 561 (1x10(5) conidia/ml) รวม 3 ครั้ง พบปริมาณการเจริญครอบครองเมล็ดของเชื้อราปฏิปักษ์ดีที่สุด 100% ปริมาณผลผลิตสูงสุดโดยน้ำหนักฝักสดเฉลี่ย 35.11 กรัม และน้ำหนักเมล็ดเฉลี่ย 7.88 กรัม โดยพบปริมาณเชื้อรา A. flavus 561 มากที่สุด คือ 100.0x10(2) cfu/g soil ที่ระยะ 30 วันหลังปลูกถั่วลิสง หลังจากนั้นมีปริมาณลดลงอยู่ในระดับ
99.8x10(2) cfu/g soil เชื้อรา A. flavus 561 สามารถเจริญอยู่ในดินบริเวณเขตรากถั่วลิสงไดตลอดฤดูปลูกจนกระทั่งครบ 90 วันหลังเก็บฝักถั่วลิสง เมื่อนำเมล็ดถั่วลิสงมาตรวจปริมาณสารพิษโดยวิธี ELISA พบว่าสามารถลดปริมาณสารพิษ AFB1 ลดลงได้ 29.63% ในการทดลองที่ 2 พบว่ากรรมวิธีที่ดีที่สุด คือ รดด้วยสารกรองและพ่นสปอร์โดยน้ำหนักฝักสดเฉลี่ย 35.11 กรัม และน้ำหนักเมล็ดเฉลี่ย 7.88 กรัม พบปริมาณเชื้อรา 538 คือ 1.5x10(2) cfu/g soil ที่ระยะ 30 วันหลังปลูก หลังจากนั้นมีปริมาณเพิ่มขึ้นอยู่ในระดับ 2.6x10(2) cfu/g soil เชื้อรา 538 สามารถเจริญอยู่ในดินบริเวณเขตรากถั่วลิสงไดตลอดฤดูปลูก และค่า AFB1 กรรมวิธีที่ดีที่สุด คือ รดด้วยสารกรอง และรดและพ่นสปอร์แขวนลอย 15 วัน 3 ครั้ง พบปริมาณสารพิษลดลง 33.96% และ 20.47% เมื่อเปรียบเทียบกับกรรมวิธีควบคุม 1 (ดินผสมเชื้อรา A39) การทดลองในสภาพแปลงทดลอง ได้ทดสอบประสิทธิภาพของเชื้อราปฏิปักษ์ A. flavus 561 จำนวน 2 แปลง (field crops) กำหนดระยะเวลาการพ่น 561 พ่นทุก 15, 30 และ 45 วัน และการพ่นทุก 15 วันรวม 3 ครั้ง การปลูกเชื้อรา A39 จะดำเนินการก่อนการพ่น 561 โดยแปลงที่ 1 จากการประเมินปริมาณเชื้อราทั้งหมด 4 ครั้ง พบว่ากรรมวิธีที่ดีที่สุดของทั้ง 2 แปลง คือ การพ่น 15 และ 30 วัน และการพ่นทุก 15 วัน 3 ครั้ง แปลงที่ 1 สามารถควบคุมเชื้อราและสามารถลดสารพิษได้อย่างสมบูรณ์ (100%) และแปลงที่ 2 ให้ผลสอดคล้องกับ 1 ซึ่งมีค่าระดับสารพิษที่ลดลงที่ระดับ 65.28 - 82.90% เมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการไม่ใส่เชื้อจุลินทรีย์ปฏิปักษ์ (ดินผสม A39 อย่างเดียว) และพบว่าในกรรมวิธีพ่น 561 เพียงอย่างเดียว มีประสิทธิภาพการลดปริมาณสารพิษจากดินตามธรรมชาติได้> 70% ซึ่งเชื้อรา 561 สามารถนำไปพัฒนาต่อเป็นสารชีวภัณฑ์กำจัดเชื้อรา เพื่อนำไปปรับใช้กับถั่วลิสงและผลิตผลเกษตรในเชิงพาณิชย์ได้

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 4 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 14-05-2568

แจ้งไฟล์หาย