คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์และลักษณะทางการเกษตรของโกฐเชียง

คำหลัก :

ผู้วิจัย : สุพัฒธณกิจ โพธิ์สว่าง

ผู้ร่วมวิจัย : เกษม ทองขาว, ศรีสุดา โท้ทอง, ลัดดาวัลย์ อินทร์สังข์, จันทร์เพ็ญ แสนพรหม, สมคิด รัตนบุรี

หน่วยงาน : ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ สถาบันวิจัยพืชสวน

ปี: 2560

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 9 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          ปลูกโกฐเชียงที่ได้จากการสำรวจ ในพื้นที่ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ (แม่จอนหลวง) และแปลงเกษตรกร อ.สะเมิง จ.เชียงใหม่ พบว่าโกฐเชียงเป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปีมีความสูง 40 - 100 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง มีร่องเล็กน้อยใบเป็นใบเดี่ยว หยักลึกแบบขนนก 2 - 3 ชั้น รูปไข่ แฉกใบมีก้านเห็นได้ชัดเจน มักแยกเป็นแฉกย่อย 2 - 3 แฉก ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อยไม่สม่ำเสมอ โคนแผ่เป็นครีบแคบๆ สีเขียวอมม่วงดอกออกเป็นช่อบริเวณยอดของลำต้นหรือตามง่ามใบ ช่อดอกมีลักษณะเป็นช่อแบบซี่ร่มเชิงประกอบ มีช่อย่อยขนาดไม่เท่ากันประมาณ 10 - 30 ช่อย่อย ดอกเป็นสีขาวหรือสีแดงอมม่วง ในแต่ละก้านจะมีดอกย่อย 13 - 15 ดอก ส่วนกลีบดอกมี 5 กลีบ ผลเป็นแบบผลแห้งแยก มีขนาดกว้าง 3 - 4 มิลลิเมตร และยาว 4 - 6 มิลลิเมตร ขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ดช่วงที่เหมาะสมกับการปลูกโกฐเชียง คือ ช่วงปลายฤดูหนาว (มกราคม - มีนาคม) เมล็ดเริ่มงอกหลังหว่านเมล็ดไปได้ประมาณ 2 เดือน (มีนาคม - เมษายน) และใบกางเต็มที่เมืออายุได้ 3 เดือน หลังจากนั้นจะเริ่มสร้างสะสมอาหารบริเวณราก (พฤษภาคม - กรกฎาคม) มีการแทงช่อดอกช่วงเดือนสิงหาคม และเก็บเกี่ยวผลผลิตในเดือนพฤศจิกายน พบว่าที่ระดับ 1,300 เมตร โกฐเชียงสามารถเจริญเติบโตได้ดีกว่าพื้นที่ระดับความสูงที่ 700 เมตร เนื่องจากเป็นพืชที่ต้องการอากาศเย็นในการเจริญเติบโตใช้ประโยชน์จากส่วนรากและใบ โดยใช้ใบบริโภคเป็นผัก ใช้ส่วนรากหลังระยะออกดอกที่มีอาหารสะสมสูงสุดมาทำยาเมื่อทำการวิเคราะห์สารซาโปนินซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์ที่สำคัญในพืชตระกูลโสม คือ จิงเซนโนไซด์ (ginsenosides) ซึ่งเป็นซาโปนินในกลุ่มสเตียรอยด์ (steroid) ในส่วนรากต้นโกฐเชียงที่เจริญเติบโตเต็มที่ในระยะหลังออกดอกพบปริมาณซาโปนินมีค่าเฉลี่ย 13.30 ± 0.20 มก./กรัม ซึ่งมากกว่ารากโกฐเชียงในระยะก่อนออกดอกที่มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.40  ± 0.11 มก./กรัม และพบปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระร้อยละ 86.60 ± 0.82 ซึ่งมากกว่าระยะหลังออกดอกที่พบสารต้านอนุมูลอิสระเพียงร้อยละ 67.77 ± 0.20 และพบว่าระยะหลังออกดอกโกฐเชียงมีปริมาณสารฟีนอลิกเฉลี่ย 0.0134 มก.กาลิก/กรัม และมีปริมาณสารไตรเทอร์ปินอยด์ทั้งหมดเฉลี่ยเท่ากับ 4.024 ± 0.127 มก./กรัมตัวอย่าง

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 5 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 20-06-2568

แจ้งไฟล์หาย