คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การจัดการปุ๋ยต่อการกักเก็บคาร์บอนไว้ในดินในระบบการผลิตถั่วเหลืองในสภาพนา

คำหลัก :

ผู้วิจัย : ศุภกาญจน์ ล้วนมณี

ผู้ร่วมวิจัย : พรพรรณ สุทธิแย้ม, นภาพร คำนวณทิพย์, สุพรรณณี เป็งคำ, ปัทมกร พงวาเรศ

หน่วยงาน : กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร ศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่

ปี: 2559

ประเภทผลงาน: ผลงานวิจัยเรื่องเต็ม

จำนวนผู้อ่าน: 1 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          การศึกษาทำขึ้นเพื่อหาปริมาณการกักเก็บคาร์บอนในระบบปลูกถั่วเหลืองในสภาพนา และได้วิธีการจัดการปุ๋ยหรือธาตุอาหารพืชอย่างเหมาะสม เพื่อเพิ่มการกักเก็บคาร์บอนในระบบ ซึ่งจะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (ในการทดลองนี้เป็นก๊าซ CO2) วางแผนการทดลองแบบ RCB 4 ซ้ำ 5 กรรมวิธี ประกอบด้วย 1) เตรียมดิน ไม่ใช้ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม ไม่ใช้ปุ๋ยเคมี (T + no R + no F) 2) เตรียมดิน ใช้ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม ใช้ปุ๋ยเคมี 12-24-12 อัตรา 25 ก.ก./ไร่ (GAP) (T + R + F) 3) เตรียมดิน ปุ๋ยหมัก 2 ตัน/ไร่ ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม ใช้ปุ๋ยเคมี12-24-12 อัตรา 25 ก.ก./ไร่ (T + C + R + F) 4) ไม่เตรียมดิน ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม ใช้ปุ๋ยเคมี 12-24-12 อัตรา 25 ก.ก./ไร่ (No T + R + F) 5) เตรียมดิน ปุ๋ยหมัก 2 ตัน/ไร่ ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม น้ำหมักชีวภาพจากผลไม้และสมุนไพร ไม่ใช้สารเคมีใดๆ (T + C + R + Organic) กรรมวิธีที่ 1 - 4 ป้องกันกำจัดศัตรูพืชโดยใช้สารเคมีตามความจำเป็น ส่วนกรรมวิธีที่ 5 พ่นน้ำหมักชีวภาพสัปดาห์ละครั้ง ขนาดแปลงทดลองย่อย 3x5 ม. พื้นที่เก็บเกี่ยว 2x4 ตารางเมตร ทำการทดลองในปี 2557 - 2559 ที่ศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่ ใช้ถั่วเหลืองพันธุ์เชียงใหม่60 ระยะปลูกถั่วเหลือง 50x20 ซม. ดูแลรักษาตามกรรมวิธี ทำการเก็บก๊าซ CO2 เหนือผิวดินในแปลงปลูก ทุก 2 สัปดาห์ (ทุกกรรมวิธี ทุกซ้ำ และจากที่ว่างข้างแปลง) ด้วยสารละลาย NaOH 1 N ขวดละ 20 ml. แล้วไตเตรทด้วย HCl 1 N พร้อมเก็บตัวอย่างดินที่ความลึก 20 50 และ 75 ซม. เพื่อหาความชื้น และบันทึกข้อมูล 1) สภาพภูมิอากาศระหว่างการทดลอง คุณสมบัติทางเคมี และฟิสิกส์ของดิน 2) ปริมาณการปล่อยก๊าซ CO2 จากดินในแปลงปลูก ทุก 2 สัปดาห์ พร้อมความชื้นดิน และอุณหภูมิดิน 3) ปริมาณอินทรีย์คาร์บอนในดินที่ระดับความลึก 15 ซม. 4) ความสูงต้นถั่วเหลือง 5) น้ำหนักสดของต้น ใบ และฝักถั่วเหลือง ในพื้นที่เก็บเกี่ยว 6) น้ำหนักสดและน้ำหนักแห้งของตัวอย่างสุ่ม แยกเป็นส่วนของต้น ใบ เมล็ด และเปลือกฝัก 7) ปริมาณคาร์บอนและไนโตรเจนในส่วนต่างๆ ของถั่วเหลือง 8) ผลผลิตของถั่วเหลือง ผลการทดลอง 3 ปี (2557 - 2559) สรุปได้ว่า การใช้ปุ๋ยหมักปรับปรุงดินก่อนปลูกถั่วเหลือง อัตรา 2 ตัน/ไร่ ทั้งในระบบเคมีและอินทรีย์ ช่วยในการกักเก็บคาร์บอนไว้ในดินได้ดีกว่าไม่ใช้การผลิตถั่วเหลืองในฤดูแล้งหลังเก็บเกี่ยวข้าวโดยไม่เตรียมดิน ใช้ปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียม และปุ๋ยเคมี (12-24-12 อัตรา 25 ก.ก./ไร่) (กรรมวิธีที่ 4 ซึ่งเป็นกรรมวิธีที่เกษตรกรใช้) ให้ผลผลิตสูงสุด (เฉลี่ย 306.8 กิโลกรัมต่อไร่) และคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ แต่มีความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมน้อยกว่ากรรมวิธีที่มีการใช้ปุ๋ยหมักปรับปรุงดินก่อนปลูก คือ การปลูกโดยเตรียมดิน + ปุ๋ยหมัก + ไรโซเบียม + ปุ๋ยเคมี (กรรมวิธีที่ 3) และปลูกโดยเตรียมดิน + ปุ๋ยหมัก + ไรโซเบียม และดูแลแบบอินทรีย์ (กรรมวิธีที่ 5) เพราะกรรมวิธีที่ 4 มีอินทรีย์คาร์บอนสูญเสียไปหลังจากเก็บเกี่ยวมากกว่า หรือค่าสมดุลของคาร์บอนต่ำกว่า (-640.0 ก.ก. C/ไร่ ขณะที่กรรมวิธีที่ 3 และ 5 เท่ากับ -310.4 และ -222.1 ก.ก.C/ไร่) จากผลวิเคราะห์ดิน การปลูกถั่วเหลืองแบบอินทรีย์ และการปลูกที่ใช้ปุ๋ยหมักร่วมกับปุ๋ยเคมี สามารถเก็บกักคาร์บอนไว้ในดินได้ดีกว่า โดยมีค่าอินทรีย์คาร์บอน 297 และ 294 ก.ก.C/ไร่ หลังเก็บเกี่ยวปีที่ 3 ส่วนการปลูกถั่วเหลืองตามคำแนะนำ ได้แก่ กรรมวิธีที่ 2 (เตรียมดิน + ไรโซเบียม + ปุ๋ยเคมี) ให้ผลผลิตสูงสุดเช่นกัน ให้ค่าสมดุล C ต่ำกว่าเช่นกัน (-569.7 ก.ก. C/ไร่) และมีอินทรีย์คาร์บอนสะสมในดินหลังเก็บเกี่ยวถั่วเหลืองปีที่ 3 เท่ากับ 257 ก.ก.C/ไร่

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 0 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 25-08-2568

แจ้งไฟล์หาย