คลังผลงานวิจัย กรมวิชาการเกษตร

รายงานผลงานวิจัยและพัฒนา

การวิจัยและพัฒนาการผลิตมะเม่าพื้นที่จังหวัดสกลนคร

คำหลัก : มะเม่า คุณภาพผลผลิต มะเม่าผง

ผู้วิจัย : ศิริรัตน์ เถื่อนสมบัติ

ผู้ร่วมวิจัย : พรทิพย์ แพงจันทร์, วีระวัฒน์ ดู่ป้อง, จุฑามาส ศรีสำราญ, วิไลศรี ลิมปพะยอม, กิติพร เจริญสุข, บุญเชิด วิมลสุจริต, ญาณิน สุปะมา, ศักดิ์สิทธิ์ จรรยากรณ์ และวราพร วงค์ศิริวรรณ

หน่วยงาน : สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 3 ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสกลนคร และกองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผล

ปี: 2558

ประเภทผลงาน: รายงานผลสัมฤทธิ์

จำนวนผู้อ่าน: 9 ครั้ง

บทคัดย่อ (Abstract)

          มะเม่าเป็นพืชในวงศ์ Euphorbiaceae สกุล Antidesma มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า Antidesma thwaitesianum Müll.Arg. พบมากในแถบเทือกเขาภูพาน จังหวัดสกลนคร เป็นพืชท้องถิ่นเศรษฐกิจที่สำคัญของจังหวัดสกลนคร งานวิจัยครั้งนี้ศึกษามะเม่าหลวง (A. thwaitesianum Muell Arg.) โดยการสำรวจ รวบรวม และศึกษาลักษณะประจำพันธุ์ จัดทำชั้นมาตรฐานคุณภาพ สร้างแผนที่แสดงแหล่งปลูกพร้อมจัดทำฐานข้อมูลการผลิตมะเม่า โดยสุ่มตัวอย่างเกษตรกรผู้ปลูกมะเม่าจำนวน 60 ราย จากแบบสำรวจและสมาชิกชมรมผู้ปลูกมะเม่าในจังหวัดสกลนคร ที่มีต้นมะเม่าอายุระหว่าง 5 - 15 ปี และอยู่ในระยะให้ผลผลิตพบว่า มะเม่ามีชื่อเรียกตามที่อยู่อาศัยและสภาพพื้นที่ปลูกเป็นหลัก เช่น พันธุ์ฟ้าประทาน สร้างค้อ1 สร้างค้อ2 เป็นต้น โดยจัดกลุ่มแบ่งออกตามลักษณะใบที่มีลักษณะต่างกัน ได้ 2 กลุ่ม คือ ใบแหลมยาว 10 สายต้น และใบกว้างมน 7 สายต้น ชั้นมาตรฐานคุณภาพของมะเม่าซึ่งได้คัดเลือกตามลักษณะทางกายภาพ ผลผลิต และคุณภาพผลผลิต พบว่าชั้นมาตรฐานคุณภาพของมะเม่าสดในเทือกเขาภูพาน แบ่งออกได้ 3 ชั้นมาตรฐาน คือ A B และ C ตามลำดับ การสร้างแผนที่แสดงแหล่งปลูกมะเม่า โดยใช้เครื่องมือ GPS รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อจัดเก็บตามระบบ GIS ผ่านโปรแกรม ArcView พบว่าบริเวณพื้นที่ปลูกมะเม่ามีกลุ่มชุดดินที่ 35 และ 17 ลักษณะชุดดิน โคราช ยโสธร และร้อยเอ็ด ตามลำดับ ระบบฐานข้อมูลการผลิตมะเม่าจากข้อมูลแบบสัมภาษณ์เกษตรกร จัดหมวดหมู่ข้อมูลได้ทั้งหมด 8 กลุ่ม ได้แก่ ที่อยู่ของเกษตรกร ที่ตั้งแปลง พันธุ์ที่ปลูก การจัดการสวน การใช้ปุ๋ย การป้องกันกำจัดแมลง พิกัดที่ตั้งแปลง และผลการวิเคราะห์ดิน ซึ่งระบบฐานข้อมูลที่เชื่อมโยงเข้าด้วยกันสามารถเรียกใช้งานในรูปแบบตารางเก็บข้อมูลและเชื่อมความสัมพันธ์แต่ละตารางเข้าด้วยกัน โดยเรียกดูข้อมูลได้จากเมนูหน้าหลักของระบบ
          มะเม่าให้ผลผลิตระหว่างเดือนกรกฎาคม - สิงหาคมของทุกปี แต่สภาพภูมิอากาศมีผลกระทบต่อปริมาณและคุณภาพของผลผลิต ดังนั้นจึงศึกษาผลของการให้น้ำแบบละอองหมอกต่อการติดผลของมะเม่า ดำเนินการในแปลงเกษตรกรและแปลงทดลองพื้นที่ภายในศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสกลนคร วางแผนการทดลองแบบ RCD 2 กรรมวิธีๆ ละ 5 ต้น กรรมวิธีที่ 1 ไม่มีระบบการให้น้ำ (อาศัยน้ำฝน) กรรมวิธีที่ 2 ให้น้ำแบบละอองหมอก ให้น้ำสัปดาห์ละ 2 ครั้งๆ ละ 3 ชั่วโมง ระยะเวลาที่ดำเนินการปี 2557 และ 2558 ผลการศึกษาในแปลงเกษตรกรพบว่า ไม่มีระบบการให้น้ำ (อาศัยน้ำฝน) ให้ผลผลิตอยู่ระหว่าง 1,347 - 2,388 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนักผลต่อช่อระหว่าง 17 - 38 กรัม สัดส่วนการสุกต่อช่อผลระหว่าง 40 - 50 เปอร์เซ็นต์ ให้น้ำแบบละอองหมอก ผลผลิตเฉลี่ยอยู่ระหว่าง 3,081 - 3,854 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนักผลต่อช่อระหว่าง 20 - 50 กรัม สัดส่วนการสุกเฉลี่ยอยู่ระหว่าง 40 - 70 เปอร์เซ็นต์ แปลงทดลองพื้นที่ภายในศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสกลนคร พบว่าไม่มีระบบการให้น้ำ (อาศัยน้ำฝน) ให้ผลผลิตเฉลี่ยอยู่ระหว่าง 138 - 291 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนักผลต่อช่อระหว่าง 3 - 10 กรัม สัดส่วนการสุกต่อช่อผลอยู่ระหว่าง 60 - 70 เปอร์เซ็นต์ ให้น้ำแบบละอองหมอก ผลผลิตเฉลี่ยเท่ากับ 148 - 420 กิโลกรัมต่อไร่ น้ำหนักผลต่อช่อระหว่าง 9 - 10 กรัม สัดส่วนการสุกต่อช่อผลอยู่ระหว่าง 50 - 60 เปอร์เซ็นต์ การให้น้ำแบบละอองหมอกมีอิทธิพลต่อการเพิ่มขึ้นของผลผลิต การให้น้ำในระยะติดดอก ติดผล ควรมีการให้น้ำอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมออย่างน้อยอาทิตย์ละ 3 ครั้งๆ ละ 2 ชั่วโมง และในช่วงติดผลอ่อนและติดผลอ่อนมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ ควรดูแลเป็นพิเศษจึงจะสามารถลดการร่วงของผลมะเม่าได้ ปัจจุบันผลผลิตมะเม่าเป็นที่ต้องการของตลาดด้านการแปรูปอย่างต่อเนื่อง แต่ผลผลิตยังไม่เพียงพอต่อความต้องการเนื่องจากมะเม่าให้ผลผลิตปีละครั้ง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นในการแปรรูปมะเม่าเพื่อยืดอายุการเก็บรักษาและเพิ่มมูลค่า จากผลงานวิจัยพบว่า น้ำมะเม่ามีปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระและสามารถเก็บรักษาได้จึงพัฒนาชุดเทคโนโลยีการแปรรูปน้ำหมากเม่าพร้อมดื่มเพื่อสร้างผลิตภัณฑ์ให้เป็นสินค้าเฉพาะถิ่นได้ศึกษาผลิตภัณฑ์เพิ่มเติมเพื่อให้เกษตรกรสามารถเลือกนำไปผลิตเพื่อเป็นสินค้า เช่น ขนมขบเคี้ยวกัมมี่ เยลลี่แข็ง พั้นซ์มะม่า ไอศกรีมมะเม่านมสด น้ำมะเม่าเพื่อสุขภาพ (หญ้าหวาน) เป็นต้น

URL Reference :

(ดาวน์โหลด: 5 ครั้ง)

ปรับปรุงข้อมูลเมื่อวันที่ 16-08-2563

แจ้งไฟล์หาย